محمدرضا خانی

مقدمه: در سالهای اخیر بیمارستان ها از رشد و توسعه چشمگیری برخوردار بوده و به همین دلیل در کمیت و کیفیت زباله های بیمارستانی نیز تغییراتی اساسی صورت گرفته است. در حال حاضر ضایعات بیمارستانی در اکثر نقاط کشور ما با ابتدای ترین روش همراه با زباله های شهری جمع آوری و دفع می گردد. بی توجهی به مراحل جمع آوری و نگهداری، حمل و دفع صحیح زباله های بیمارستانی محیط زیست را به طور جدی مورد تهدید قرار می دهد، به همین دلیل ضرورت دارد در بیمارستانها به مدیریت پسماندها توجه کافی مبذول گردد. از میان بیماریهای مختلفی که توسط زباله های عفونی تولید می شود، بیماری ایدز 1 و هپاتیت B2 بیشترین خطر را برای کادر بهداشت و درمان، مردم، پرسنل و کارگران بخش خدمات ایجاد می کند که مبارزه با آن تنها با استقرار یک مدیریت صحیح و منسجم امکان پذیر است. روش پژوهش: پس از تهیه نقشه های استانی و شهرستانهای کشور با فرمت DGN برای استفاده از تحلیل های GIS، نقشه ها یکپارچه سازی و به فرمت DWG تبدیل گردید تا بتوان از آن در ArcGIS برای سیستم مختصات UTM استفاده نمود. کل فایلها به صورت فایلهای داده ای، مکانی آماده و همزمان مکان یابی بیمارستانها روی نقشه های انجام و به فایل sheap تبدیل شد. در انتها اطلاعات توصیفی هر یک از واحدهای پژوهشی به ساختار فایل اضافه و با استفاده از توامندیهای GIS پردازشهای لازم انجام گردید. این پژوهش از نوع توصیفی، مقطعی، جامعه پژوهش بیمارستانهای وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور در 30 استان، حجم نمونه 64، ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای بود که پس از تأئید ضمن بازدید و مصاحبه به صورت حضوری تکمیل گردید. یافته ها: یافته ای پژوهش که با استفاده تحلیلها و نقشه های لایه بندی شده در محیط GIS به دست آمده است، نشان می دهد که در 98/3 درصد موارد برای جمع آوری پسماندهای عفونی از کیسه های رنگی استفاده می شود. نتاوب جمع آوری زباله ها در شبانه روز، در 80/3 درصد در پایان هر شیفت، در 81/5 درصد کیفیت نظافت و ضدعفونی مطلوب، در 84/5 درصد شستشوی روزانه و کافی وجود دارد و زمان نگهداری زباله ها در تابستان در 75 درصد موارد بین 24 تا 48 ساعت می باشد. میزان سرانه زباله های تولیدی در شبانه روز به ازای هر تخت 3/91 کیلوگرم و وسیله حمل زباله ها در 21 درصد وانت بار معمولی، در 67 درصد کامیون های حمل زباله شهری می باشد. نتیجه گیری: استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS نشان داد که کاربرد این سیستم برای مدیریت و پایش پسماندهای بیمارستانی با توجه به اقلیمهای گوناگون در ک شور کارا بوده و ا ز تحلیل های آن می توان در تمام زمینه های جمع آوری، حمل، نگهداری، تصفیه، گندزدایی، دفع و کنترل بهره مند گردید.

پسماند بیمارستانی، ایدز، هپاتیت، GIS