محمد خسروی شکیب - دکترای زبان و ادبیات فارسی و کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی

اغلب خوانندگان شعر کلاسیک به طور عام و مخاطبان شعر معاصر به طور خاص، به سیستم فرمال شعر و تکنیک های به کار رفته در این سیستم، نسبت به مفاهیم شعر، توجه کمتری دارند. در نظر آنها، شکل و فرم شعر مانند کوزه ای است ، که قواره ی خارجی آن ارزش چندانی ندارد . آنچه مهم است، محتوای کوزه است . جرم، جسم، حجم، شکل ، نقش و اجزای کوزه ارزش به مراتب کمتر از محتوا ی ان خواه ند داشت . این نوع نگرش ، به معنای نادیده گرفتن فرم شعر در برابر معنای آن نیست؛ بلکه به منزله نادیده گرفتن کل هستی شعر است: تی. اس . الیوت، کو لریج، اوسیپ، جان کرورنسم و همه منتقدان فرمالیسم، ویژگی خاص شعر را در هستی عینی و به عبارتی واضح تر سیستم فرمال آن می دانند (Ehrman, 1970.p.12) علاوه بر تأیید نقدهای برون متنی؛ نقد جامعه شناختی (شعرهای نیما، اخوان، شاملو، و نقد روانشناختی (فروغ)، نقد فلسفی (شعر سپهری ) ، نقد مارکیستی (شعرهای نیما، شاملو، اخوان ) و نقد فرمالیستی آثار شعری این شاعران با تکیه بر معیارهای ارزیابی مبتنی بر عینیت از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است . موضوع این است که نظام صوری شعر معاصر چگونه بررسی و ارزیابی می شود؟ پیش فرض تحقیق این است که معیارهای مستقل و آگاهانه ای در رابطه با فرم شعر معاصر وجود دارد که اشعار این حوزه را از سطح شعر کلاسیک جدا می کند و ارتقا می دهد . این معیارها عبارتند از : یکپارچگی فرم، پیچیدگی فرم، بداعت فرم. بررسی این معیارها مهمترین بحث این مقاله خواهد بود.

شعر معاصر؛ فرم ؛ یکپارچگی؛ پیچیدگی؛ بداعت