آرکائیسم در شعر اخوان ثالث

هر شعر حداقل از سه عنصر اساسی برخوردار است . این عناصر عبارتند از زبان،تصویر(ایماژ) و موسیقی. این سه ویژگی را به شکل های متفاوت در شعر سنتی و نو می توانمشاهده کرد . برای مث ال شاعر سنتی و نو هر دو بر موسیقی شعر تأکبد می کنند اما برداشتآنها از موسیقی تفاوت دارد. برای منتقد سنتی وزن شعر(موسیقی بیرونی) و ردیف وقافیه(موسیقی کنار ی) در اولویت قرار دارد و در درجه ی بعد محتوا و موضوع اهمیت پیدامی کند . شعر نو در مقابل به تقویت موس یقی درونی شعر می اندیشد و هر چند موسیقیبیرونی و ردیف و قافیه را به طور کامل کنار نمی گذارد ولی به گونه ای قابل ملاحظه ازاهمیت آنها می کاهد.اگر در نقد سنتی، موسیقی شعر بیشترین اهمیت را داشت و در تعریف آن بر موزون ومقفی بودن تأکید می کردند در نقد نو ب ه ویژه بعد از فرمالیسم زبان شعر اهمیت بیشتری یافت .فرمالیست ها شعر را رستاخیز کلام می دانستند و سعی می کردند ماهیت و هویت شعر را درعناصر زبانی بیابند . آرکایسم یا باستان گرایی یکی از ویژگی هایی است که از نظر این گروهبه تشکیل زبان شاعرانه کمک می کند. در ش عر نو شاملو و اخوان از این ویژگی بسیار استفاده کرده اند . البته اخوان به مراتببیشتر از شاملو به آرکایسم تمایل نشان داده است . این امر دو دلیل عمده دارد . نخست اینکه اخوان یک ناسیونالیست افراطی بود و به ایران باستان عشق می ورزد و اوج عظمت وشکوه ایران را در روزگار باستان جستجو می کرد . برخی از نام ها و اسامی خاص زرتشتی وباستانی با همین رویکرد به زبان شعر او وارد شده است . همچنین است آیین ها و مراسمباستانی که شاعر بر آن ها توجه نموده است. دومین دلیل به علاقهی اخوان به سبک خراسانیباز می گردد . او علاقه ی خاصی به شعر عصر سامانی داشت . دورهی سامانی برای او احیایمجدد ایران باستان بود . علاوه بر این تعلق او به خراسان مسلماً در بهره گیری از این سبکتأثیر فراوان داشته است . این دلایل باعث شده واژگان شعر سبک خراسانی در شعر اونمودی بارز داشته باشد . اخوان سعی می کرد حتی واژه های جدید و مورد نیاز خود را براساس واژگان عصر سامانی بسازد.در شعر اخوان آرکایسم به دو شکل دیده می شود . نخست در قالب واژگان و مفردات کهبیشتر قابل تشخیص است و دیگر اقتباس الگو های نحوی و ساختاری زبان که به نسبت کمتراست.

Keywords:

اخوان ثالث , زبان شعر , فرمالیسم , آرکایسم