بررسی تاثیر ابعاد مسئولیت اجتماعی شرکت بر اجتناب مالیاتی در بورس اوراق بهادار تهران

هدف این پژوهش، بررسی تاثیر ابعاد مختلف مسئولیت اجتماعی شرکت بر اجتناب مالیاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. جامعه آماری پژوهش شامل ۱۲۸ شرکت فعال در بازه زمانی ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲ می باشد و برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون داده های تابلویی استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه اول نشان داد که بعد اقتصادی مسئولیت اجتماعی ارتباط مثبت و معناداری با اجتناب مالیاتی دارد. به عبارتی، شرکت هایی که در این بعد عملکرد بهتری دارند، تمایل بیشتری به کاهش بار مالیاتی خود نشان می دهند. فرضیه دوم نیز حاکی از آن بود که بعد اجتماعی مسئولیت اجتماعی (مانند حمایت از کارکنان و مشارکت در رفاه اجتماعی) با اجتناب مالیاتی رابطه مثبت و معناداری دارد که می تواند نشان دهنده رفتار جبران گرایانه شرکت ها در استفاده از مزایای مالیاتی به منظور تامین منابع لازم برای مسئولیت های اجتماعی باشد. در خصوص بعد زیست محیطی مسئولیت اجتماعی، نتایج نشان داد که این بعد ارتباط معناداری با اجتناب مالیاتی ندارد؛ امری که می تواند ناشی از ضعف قوانین و مشوق های زیست محیطی در کشور و عدم پیوند جدی این فعالیت ها با رویه های مالیاتی باشد. در نهایت، یافته های فرضیه چهارم بیانگر آن است که بعد راهبردی مسئولیت اجتماعی (از جمله حاکمیت شرکتی، شفافیت و اصول اخلاقی) رابطه مثبت و معناداری با اجتناب مالیاتی دارد و شرکت ها در این سطح ممکن است از مسئولیت پذیری اجتماعی به عنوان ابزاری برای مشروعیت بخشی به رفتارهای مالیاتی خود بهره ببرند. با توجه به یافته های پژوهش، پیشنهاد می شود سازمان امور مالیاتی و سازمان بورس و اوراق بهادار در جهت پایش، کنترل و شفاف سازی گزارش های مسئولیت اجتماعی و ارتباط آن با ساختارهای مالیاتی شرکت ها، اقدامات نظارتی و مقرراتی موثرتری را اعمال نمایند.

Keywords:

اجتناب مالیاتی , بعد اقتصادی , بعد اجتماعی , بعد زیست محیطی , بعد راهبردی , مسئولیت اجتماعی شرکت