بررسی درصد مجاز گچ در خاکریزهای کانال های آبیاری وزهکشی (مطالعه موردی: پروژه های آبیاری و زهکشی دشت ارایض خوزستان)

وجود گستره فراوان خاک های مسئله دار (بویژه خاک گچ دار) در استان خوزستان و لزوم اجرای شبکه های آبیاری و زهکشی جهت توسعهکشاورزی در منطقه و وجود محدودیت منابع قرضه مصالح مناسب دارای حجم قابل برداشت مورد نیاز اجرای طرح، انجام این مطالعه جهت استفادهحداکثر از مصالح موجود در محل و به حداقل رساندن مشکلات و هزینه ریالی اجرای پروژه ناشی از تعویض خاک مسئله دار، بکار بردن المانهای جانبی جهت کاهش تاثیر گچ بر سازه در اثر تماس با آب و یا سایر راهکارهای اجرایی، را ضروری می نماید . بنابراین گاهی به دلیل عبوربخشی از طول کانال از میان خاک های گچ دار و از طرفی محدود بودن منابع قرضه مصالح ریزدانه مناسب و عدم امکان تعویض خاک به لحاظمسائل اقتصادی و اجتماعی، به ناچار می بایست از خاک گچ دار استفاده نمود. لذا در عین اینکه در هیچ یک از آیین نامه ها و نشریات معتبرموجود به صراحت به میزان درصد گچ بحرانی اشاره ای نگردیده است، در اکثر مطالعات و تحقیقات بعمل آمده، درصد گچ بحرانی و قابل استفادهدر سازه ها را به 4 درصد محدود نموده اند. در این تحقیق میزان گچ مجاز در منابع قرضه مورد استفاده در پروژه های دشت ارایض مورد تحلیل وبررسی قرار می گیرد. که با توجه به وجود درصد متغیری از گچ به میزان بین 1 تا 50 درصد در بافت مصالح خاکی ریزدانه محدوده منابع قرضهمجاور پروژه و محدود بودن خاک مناسب (خاک با کمتر از 4 درصد گچ)، جهت بدست آوردن نتایج واقعی و مطابق شرایط بهره برداری ازکانال، با انتخاب چند نمونه خاک با درصدهای مختلف از گچ طبیعی و انجام آزمایشات تعیین خصوصیات اولیه و ضریب نفوذپذیری، به تعییندرصد گچ بحرانی با استفاده از میزان نفوذپذیری بدست آمده برای نمونه های مورد مطالعه، پرداخته که در نهایت مشخص گردید که اختلافعددی قابل ملاحظه ای در مقدار نفوذپذیری خاک با درصد گچ 4 و 10 درصد، مشاهده نگردید. لذا بنظر می رسد که در خصوص درصد گچمجاز خاک مورد استفاده در خاکریز ها بازبینی مجددی صورت گیرد.

Keywords:

خاکریز کانال , درصدگچ مجاز , نفوذپذیری