مرضیه عارفی - دکترای روان شناسی تربیتی- استادیار گروه روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه
صونا علیزاده

دوزبانگی پدیده ای است جهانی که در اکثر کشورها وجود دارد و عبارت از حالتی است که فرد به زبان دیگری غیر از زبان مادری خود صحبت می کند و آموزش می بیند. زبان مادری اولین زبان آموخته شده توسط فرداست، زبانی که فرد بدان تکلم می کند، با آن رشد می یابد و عناصر فرهنگی و اجتماعی محیط خود را توسط آن دریافته، لمس کرده و با آن هویت می یابد. اما در بسیاری از کشورها و از جمله کشور ما، زمانی که کودک به سنیمی رسد که باید تحت آموزش رسمی قرار گیرد، با زبانی غیر از زبان مادری خود و با زبانی که در سراسر کشور به عنوان زبان رسمی شناخته شده و از لحاظ نظام آوایی - واژگانی و دستوری متفاوت از زبان مادری اوست، آموزشمی بیند و از این مرحله است که پدیده دو زبانگی مطرح می شود. کاناپل بین دوزبانه های متعادل که در هر دو زبان کاملا مهارت یافته هستند و دوزبانه های مسلط که فقط با زبان مادری خود راحت هستند و دوزبانه های منفعل که زبان دوم را درک می کنند اما هرگز از آن استفاده نمی کنند تمایز قائل شد. هورن بای( 2010 ) نیز دوگانگی فرهنگیرا به عنوان تعیین کننده درجه دوزبانگی افراد می داند، یعنی هر چقدر فرد با یک فرهنگ خاص هویت یابی کند بیشتر احتمال دارد در زبان مربوط به آن فرهنگ شایستگی کسب کند. از نظر دیویس( 2003 ) این زبان است کهزمینه هویت یابی را زودتر از سایر ابعاد هویت مثل نژاد، رنگ پوست، جنسیت و مذهب فراهم می آورد. همچنین وقتی دوزبانه ها به زبانهای متفاوت صحبت می کنند به نظر می رسد دو شخصیت متفاوت را تجربه می کنند. از نگاه دیکسون و رابینسون رایگلر، ( 2009 ) افراد چند فرهنگی و چندزبانه خودپنداره انعطاف پذیری را پرورش میدهند که چهارچوبهای فرهنگی متفاوتی را منعکس می کند. بنت مارتینز و همکاران( 2002 ) معتقدند که دوزبانه ها از لحاظ فرهنگی سیستمهای معنای ویژه ای دارند، که شامل شبکه های تداعی کسب شده عقاید، ارزش ها، باورهاو دانش ها در بین افراد یک فرهنگ می باشد. آنها در واقع سیستمهای خود تبیین گر هستند که بر هیجان، شناخت و رفتار افراد تاثیر می گذارند. این پدیده براساس نظریه انتقال چهارچوب فرهنگی و فرضیه انطباق فرهنگی تبیین خواهد شد. مقاله حاضر به بررسی دوزبانگی و رابطه آن با جامعه پذیری مجدد و تاثیرات آن بر صفات شخصیتی می پردازد.