توسعه شبکه مترو به عنوان الگوی پایدار حمل و نقل شهری و با تاکید بر شرایط زیست محیطی شهر ارومیه

این مطالعه با هدف تحلیل جامع اثرات زیستمحیطی سیستم مترو در چارچوب توسعه پایدار حملونقل شهر ی در کلانشهر ارومیه انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش شناسی، توصیفی-تحلیلی است که با رویکرد ترکیبی (کتابخانه ای و میدانی) اجرا شده است. جامعه آماری پژوهش را متخصصان و کارشناسان حوزه حملونقل، برنامه ریزی شهری و محیط زیست تشکیل دادند که با روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی، تعداد ۴۱ نفر به عنوان نمونه نهایی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته ای بود که پس از تایید روایی توسط پانل متخصصان در میان نمونه آماری توزیع شد. تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک پیشرفته مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) در نرم افزار t PLS Smar انجام گرفت. در این تحلیل، متغیر مستقل 'کاهش استفاده از خودروهای شخصی' و متغیرهای وابسته شامل 'کاهش آلودگی هوا'، 'کاهش مصرف انرژی فسیلی'، 'کاهش گازهای گلخانه ای' و 'کاهش آلودگی صوتی' مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که توسعه مترو تاثیر معناداری بر کاهش استفاده از خودروهای شخصی داشته است (۱۱.۹۲=p). همچنین مشخص شد این کاهش استفاده از خودرو به ترتیب بیشترین تاثیر را بر: ۱) کاهش مصرف انرژی فسیلی با ضریب مسیر ۱۱.۹۲ و سطح معناداری ۱۲۱۱۱، ۲) کاهش آلودگی صوتی با ضریب ۱۹۸۸۲، ۳) کاهش آلودگی هوا با ضریب ۱.۱۲ (به ویژه در کاهش ذرات معلق PM۲.۵ و دیاکسید نیتروژن NO۲)، و ۴) کاهش گازهای گلخانه ای با ضریب ۱۲۴.۸ داشته است. نتایج این مطالعه موید آن است که توسعه مترو در ارومیه می تواند به عنوان راهبردی کلیدی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار شهری، شامل کاهش آلودگی های زیستمحیطی، بهبود کیفیت زندگی شهروندان و افزایش بهرهوری انرژی عمل کند. این پژوهش پیشنهاد می کند که سیاستگذاران و برنامه ریزان شهری با سرمایه گذاری هدفمند در توسعه شبکه مترو، بهبود کیفیت خدمات و یکپارچه سازی آن با برنامه ریزی کاربری زمین، گام های اساسی در جهت تحقق حملونقل پایدار بردارند. همچنین توجه به عوامل فرهنگی و اجتماعی در افزایش استقبال شهروندان از مترو از دیگر توصیه های این مطالعه است.

Keywords:

مترو , توسعه پایدار , ارومیه , کاهش آلودگی هوا , حمل و نقل عمومی