مقداد پیرصاحب - دانشیار مهندسی بهداشت محیط، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
فاطمه اسدی - دانشجوی کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط، عضو کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
راضیه خاموطیان - دانشجوی کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط، عضو کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

مقدمه و اهمیت موضوع: سالانه حجم بالایی از متیل ترشیاری بوتیل اتر(MTBE) به عنوان حلال آلی در صنایع شیمیایی مختلف و در سوختها به عنوان جایگزین سرب مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیبات پس از استفاده و با ورود به محیط منجر به آلودگی منابع زیست محیطی همچون آبهای سطحی و آبهای زیرزمینی می گردند.تماس با این ماده سبب بروز اثرات حاد و مزمن از قبیل واکنشهای سیستم عصبی، تهوع و فراموشیدر انسان می گردد. همچنین در اثر متابولیزه شدن در بدن، ترکیب سرطان زای فرم آلدئیدتولید می شود. در این مطالعه سعی بر آن است که با مروری سازمان یافته بر مطالعات صورت گرفته در ایران و سایر کشورها، آنالیزی بر وضعیت موجود انجام گیرد تا در صورت وجود مشکل در مطالعات بعدی راه حلهای مناسب برای حذف آن از منابع آب بررسی شود.مواد و روشها: در این مطالعه کلیه مقالات موجود در پایگاه های داخلی و خارجی از قبیل ایران مدکس، ایران داک،SID و Google Scholar ، Direct science، پایگاه علمی اطلاع رسانی سازمان بهداشت جهانی، Pubmed مورد بررسی قرار گرفت.جهت جستجو از کلید واژه های متیل ترشیاری بوتیل اتر، آب های سطحی و زیرزمینی استفاده شد. در مجموع 289 مقاله بازیابی شد که پس از پایش و بررسی عناوین و چکیده تعداد 29 مقاله انتخاب شد.نتایج و بحث: بررسی و مرور مطالعات انجام شده در زمینه مقادیر MTBE در آب های زیرزمینی و سطحی نشان داد که در اکثر قریب به اتفاق نمونه های اندازه گیری شده مقادیرMTBE شناسایی شده است و به ترتیب در حدود 36% و 57% از مطالعات انجام شده غلظت این ماده در نمونه ها بیش از استانداردهای زیست محیطی آمریکا می باشد وآلوده ترین نمونه های گرفته شده مربوط به شهرهای آمریکای شمالی، اسپانیا و همچنین تهران بود.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که در بسیاری از کشورهای مورد مطالعه مقادیر MTBE در منابع آب شناسایی شده است. با توجه به حجم بالای مصرف بنزین و در نتیجه ورود مقادیر بالای MTBE محیط زیست از جمله منابع آبی ضروری است که اقدامات مدیریتی به منظور جلوگیری از ورود این ترکیبات به محیط زیست صورت گیرد و در صورت آلوده شدن منابع با استفاده از روش های جدید و کارا نسبت به حذف آن اقدام نمود. علاوه بر این بایستی به صورت مستمر پایش منابع آبی به خصوص منابعی که در معرض آلودگی قرار دارند( مانند منابع نزدیک به پالایشگاه های نفت و مناطق نزدیک به پمپ بنزین) صورت گیرد.

متیل ترشیاری بوتیل اتر، آب های سطحی و زیرزمینی