هاجر بوداغی مالیدره - دانشجوی MPH ، مسئول آزمایشگاه آب و فاضلاب معاونت بهداشتی مازندران
امیر حسین محوی - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی تهران.دانشکده بهداشت
مسعود یونسیان - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی تهران.دانشکده بهداشت
محمود علی محمدی - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی تهران.دانشکده بهداشت

کود یکی از منابع آلاینده فلزات سنگین برای خاک و آب زیرزمینی می باشد. هدف از این مطالعه تعیین میزان آرسنیک، کادمیوم و سرب در خاک شالیزاری و آب زیرزمینی و ارتباط آن با کود شیمیایی در شهرستان قائمشهر(در منطقه کشاورزی وحدت) می باشد . به طور تصادفی20 نمونه قبل و 20 نمونه بعد از کوددهی از خاک) عمقcm 30-0) و آب زیرزمینی در بهار و تابستان 1389 نمونه برداری گردید و3 نمونه مرکب از 3 کود پرمصرف هم تهیه شد آنگاه پس از عصاره گیری نمونه های خاک (هضم با اسید نیتریک ، اسید هیدروکلراید ، آب اکسیژنه) ، نمونه های آب (صاف کردن) و نمونه های کود (هضم بااسید نیتریک ) ؛ غلظت آرسنیک ،کادمیوم وسرب آب ،عصاره خاک و کود توسط دستگاه ICP-OES اندازه گیری شد. با توجه به نتایج به دست آمده غلظت فلزات سنگین در آب صفر و در خاک پایین تر از استاندارد جهانی بوده است . تنها در کود سوپرفسفات تریپل غلظت Cd بیشتر از مقدار استاندارد CDFAبوده است. از بین سه کود مصرفی تنها رابطه معنی دار بین میزان کود مصرفی پتاس با غلظت کادمیوم در خاک (0.05> P) مشاهده شد. با توجه به بیشترین غلظت کادمیوم در کود فسفاته یکی از توجیهات می توانست این باشد که درمزارعی که کود پتاس بیشتری استفاده شده مقدار کود فسفات کمتری استفاده شود ولی با توجه به ارتباط مثبت بین کود فسفاته و کود پتاس (0.05 > P-value ) ؛ علت این امر همچنان نامشخص است. با توجه به غلظت فلزات سنگین در آب( صفر) ، هیچ گونه رابطه ی بین مقدار فلزات سنگین در خاک با آب و مقدار فلزات سنگین کود با آب مشاهده نشد.

آرسنیک ، کادمیوم، سرب، خاک شالیزاری ، قائمشهر