مهران سپهری - دانشیار دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه صنعتی شریف

بهینه‌کاوی (ترازیابی و یا همسنجی) جستجو برای یافتن بهترین تجربیات صنعت و استفاده از آنها برای رسیدن به سطوح عالی عملکرد است. بهینه‌کاوی توجه از خارج به فعالیت‌ها، وظایف تخصصی، و عملیات داخلی به منظور اصلاح و بهبود مستمر است. بهینه‌کاوی ابزار لازم را فراهم می‌آورد تا مدیریت تصمیمات مهم مربوط به تخصیص منابع را بر اساس تمرکز استراتژیک بر سازمان اتخاذ کند. پایداری و پویایی سازمانها تنها از بهینه‌کاوی و یادگیری حاصل می‌شود. در شرایط کنونی رقابت در دهکده جهانی تنها سازمانهای پویا پایدار خواهند ماند. این سازمانها بایستی از درون‌گرایی و اتلاف منابع گذشته و با بهینه‌کاوی مستمر به تعالی سازمانی راه یابند. نتیجه‌گرایی و بهینه‌کاوی نبایستی تنها شامل ارقام و نتایج مالی باشد بلکه بایستی به بهینه‌کاوی و نتیجه‌گرایی در ریشه‌ها و روشها تاکید شود. بهینه‌کاوی را نباید با جاسوسی صنعتی اشتباه نمود. در موارد بهینه‌کاوی، شرکت‌های مشابه و حتی رقبا می‌توانند در بهبود روشهای تولیدی مشترک و بهینه‌سازی فرآیندها همکاری نموده، مراکز ترازیابی به منظور کاوش و گسترش بهترین‌ها تشکیل شده و فعالیت نمایند. در این راستا سازمان‌ها به یادگیری روشها بهتر و تعیین اهداف و عملکرد با توجه به استانداردهای صنعتی تشویق می‌شوند. این مقاله شامل تعاریف و مدلهای زیربنایی بهینه‌کاوی، سازمان و عملکرد مراکز بهینه‌کاوی، تعیین صحیح معیارهای کمی و مشخص، و نقش بهینه‌کاوی در پویایی و پایداری سازمانها و در نهایت تعالی سازمانی است. مورد موفق سازمان کایزر در بهینه‌کاوی عملیات مرکز اداری سازمان تشریح شده است که الگوی خوبی برای سازمانهای بزرگ و بخصوص دولتی در ایران خواهد بود.