مدیریت منابع آب سطحی با استفاده از روش زنجیره مارکوف (مطالعه موردی: وقوع حالت های مختلف هیدرولوژیکی در رودخانه شاپور استان بوشهر)

بدیهی ترین و ابتدایی ترین پارامتر در مدیریت و تصمیم گیری برای هر سیستمی آمار و اطلاعات می باشد. هر چه اطلاعات و داده های تصمیم گیران واقعی تر و صحیح تر باشد، برنامه های مدیریتی بهتری تنظیم و اجرا می گردد. یکی از روش های گردآوری اطلاعات پیش بینی بر اساس اقعیات است.زنجیره مارکوف (Markov Chain) یک روش ریاضی برای مدل سازی فرآیندها و پیش بینی پیشامدها بر اساس احتمالات است. زنجیره مارکوف، دنباله ای از متغیرهای تصادفی است که همگی این متغیرهای تصادفی دارای فضای نمونه ای یکسان هستند اما، توزیع احتمالات آنها می تواند متفاوت باشد و در ضمن هر متغیر تصادفی در یک زنجیره مارکوف تنها به متغیر قبل از خود وابسته است.در این نوشتار سعی شده تا توانایی این روش به عنوان یک قالب برای تعیین میزان وقوع حالت های مختلف هیدرولوژیکی از جمله خشکسالی و ترسالی رودخانه ها، جهت مدیریت بهینه منابع آب سطحی استان خشک و کم آب بوشهر مورد بررسی قرار گیرد بدین منظور با بهره مندی از داده های مربوط به آورد سالیانه رودخانه شاپور- واقع در استان بوشهر- و در قالب زنجیره مارکوف، احتمال وقوع حالت های مختلف هیدرولوژیکی محتمل برای این رودخانه پیش بینی گردید و سپس با مقایسه نتایج حاصله با اطلاعات موجود، توانایی زنجیره مارکوف برای انجام موارد مشابه سنجیده شد.نتایج حاصل از این محاسبات، کارآیی زنجیره مارکوف- به عنوان یک ابزار مدیریتی- در برآورد و پیش بینی وقوع حالت های مختلف هیدرولوژیکی را تأیید می کند. این نتایج که شامل پیش بینی درصد وقوع پدیده های خشکسالی و ترسالی در رودخانه شاپور در بازه زمانی بلند مدت می باشد، می تواند ما را در مدیریت صحیح یکیازاصلی ترین منابع آب سطحی استان بوشهر یاری رساند. از دیگر نتایج حاصل از این تحقیق آن است که احتمال بروز پدیده خشکسالی هیدرولوژیکی رودخانه شاپور در بازه زمانی بلندمدت 39/4 درصد برآورد گردید

Keywords:

بوشهر , رودخانه شاپور , زنجیره مارکوف , خشکسالی و ترسالی