ساسان هوشمندچایجانی - دانشجو کارشناسی ارشد، پردیس علوم و تحقیقات واحد گیلان، دانشکده هنر و معماری، رشت، ایران.
محمدمهدی رئیس سمیعی - عضو هیات علمی، استادیار پردیس علوم و تحقیقات واحد گیلان، دانشکده هنر و معماری، رشت، ایران

آب در نزد ایرانیان منزلتى والا داشته و همچنین با نگاهی به کتاب آسمانی قرآن می توان آیات فراوانی در رابطه با آب پیدا کرد که همگی گواه ارزش و اهمیت این عنصر در اسلام و فرهنگ اسلامی می باشد. به دلیل تقدس خاص آب، همواره عنصر اصلى در جانمایى و شکل دهى به فضاها بوده است که با ویژگی های والای معنوی و روحانی در طرح های انسانی حضور یافته است. هدف اصلی این مقاله شناخت نقش آب در هویت شهرهای ایرانی- اسلامی و بررسی کاربرد آن در فضاهای شهرهای ایرانی به عنوان یکی از شاخصه های شهرسازی ایرانی- اسلامی می باشد. این پژوهش با روش «توصیفی- تحلیلی» به بررسی نمود آب در شهرسازی و تاثیر آن بر هویت می پردازد. نتایج حاکی از آن است که نمود آب در شهرسازی به عنوان عنصری اصلی و مرکزی تلقی شده و معماری در اطراف آن قرار می گیرد. ایرانیان همواره با توجه به پیشینه دینی و فرهنگی غنی ایرانی اسلامی، از این عنصر در کنار تاثیر اقلیمی و محیطی استفاده کرده اند. آب در ارتقاء کیفیت کالبدى شهرها اثر بخش می باشند و هویت شهر به شدت متأثر از نحوه ترکیب آن با دیگر عناصر طبیعی است.

آب، هویت، شهر، ایرانی- اسلامی، تقدس