حسین کاشی - کارشناس ارشد طراحی شهری دانشگاه آزاد تهران مرکزی
فرانک عطارد - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد رشته طراحی شهری. دانشگاه تهران، دانشکده هنرهای زیبا

از عوامل بسیار تاثیرگذار بر کیفیت زندگی شهری، توجه به مکان به عنوان یک مجموعه دارای قابلیت و هویت مکان به عنوان پایه ای برای شناخته شدن آن مکان به صورت موجودیتی منحصر به فرد می باشد. هویت مکان از ارزش های فردی و جمعی نشات می گیرد و با گذر زمان عمق، گسترش و تغییر می یابد. ظاهر فیزیکی، فعالیت ها و معانی مواد خام هویت مکان ها هستند. جنبه دیگری از هویت مکان وجود دارد که کمتر از این مولفه ها ملموس است و روح مکان یا حس مکان نام گذاری شده است. حس مکان در درون این عناصر(ظاهر فیزیکی، فعالیت ها و معانی) نیست بلکه در اثر ارتباط متقابل انسان با این عوامل شکل می گیرد. حال این سوال مطرح است که رابطه بین هویت مکان و حس مکان چگونه است؟ و این که چگونه می توان به یک مکان، با هویت خاص خود دست یافت؟ با توجه به بررسی های انجام گرفته هویت مکان را می توان معادل با حس مکان ما دانست و در پاسخ به سئوال دوم، باید گفت که هویت مکان بخشیدنی نیست، بلکه طی زمان و فرآیندی به وسیله مردم شکل می گیرد، اما ابتدا باید از طریق کالبد، فعالیت و معنا به عنوان مولفه های تشکیل دهنده هویت مکان اقدامات لازم در راستای رسیدن به هویت مکان را انجام داد.در این نوشتار، با هدف بازیابی و معرفی نقش هریک از عناصر و اجزای تشکیل دهنده هویت مکان و حس مکان، بر پایه مرور متون و اسناد مرتبط در این زمینه، به بررسی آراء و نظرات صاحبنظران پرداخته شده است. پس از بررسی عوامل و عناصر مختلف ونیز طبقه بندی علل و عوامل دخیل در آن، به تبیین مدلی نو از عناصر و فرآیند شکل گیری هویت مکان پرداخته شده است.

هویت مکان، حس مکان، انسان، مکان، زمان