حسن افراخته - استاد دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی
سید امیر توفیقیان اصل - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی.

امروزه محیطزیست در سطح جهانی و ملی در معرضتهدیدهای جدی است، بهطوری که با بروز ضایعات زیستمحیطی و کاهش سطح عمومی زندگی مردم بهویژه در جوامع روستایی طی یکی دو دهه گذشته، رهیافت توسعه پایدار از سوی سازمان ملل مطرح شد.با توجه به اینکه در راستای عدالت محیطی دستیابی به توسعه پایدار متضمن وجود چهار عامل محیط، جمعیت و منابع، اقتصاد و فرهنگ جامعه میباشد، دراینبین محیطزیست بهعنوان یکی از عوامل اصلی توسعه پایدار که در حیات انسانی نقش مؤثری را ایفا مینماید بهوسیلهای اساسی برای دستیابی به توسعه زودهنگام تبدیل شده است، به عبارتی تخریب محیطزیست عاملی خواهد بودکه مانع از دستیابی انسان به توسعه پایدار میشود. توسعه پایدار در حقیقت ایجاد تعادل میان توسعه و محیطزیست است. بنابراین توجه به محیطزیست روستا در فرآیند برنامهریزی توسعه پایدار روستایی برای مجموعه نهادهای محلی مدیریت روستایی ضروری است. این مقاله ضمن بررسی جایگاه محیطزیست در قالب نهادهای محلی در حفاظت از محیطزیست کوشیده است بهمنظور رفعکاستیها و کمبودها، به معرفی راهکارهای کاربردی برای حرکت در مسیر توسعهی پایدار بپردازد. روش پژوهشاین تحقیق مروری بوده و به لحاظ گردآوری داده ها از نوع توصیفی و با روش مطالعات اسنادی و کتابخانه ای جهت کسب اطلاعات و تحلیل مطالب استفاده شده است. در مجموع امروزه نقش نهادهای محلی جهت توسعه پایدار به منزله هدفی برای یک دنیای تحت فشار و دارایمشکلات رو به تزاید به حساب میآید که پیشزمینه و مقوله آن، توسعه زیستمحیطی است. دهیاران به عنوان اصلیترین ارکان مدیریت روستایی در حفظ مدیریت محیطزیست روستاهای کشور نقش قابلتوجهی دارند و طبق قانون یکی از وظایف دهیاران حفاظت از محیطزیست روستایی است. همچنین تشکلهای مردمی حفاظت از منابع طبیعی و محیطزیست، جهت تحقق اهداف وبرنامههای مشترک در زمینه حمایت و حفاظت از منابع طبیعی و محیطزیست به فعالیت در زمینه ملی و بینالمللی میپردازد. اما بیتوجهی اجتماعی نسبت به نقش خلاق آنان در شبکه نیروهای اجتماعی و فرهنگی، مانع آن شده است که موقعیت مطلوبی برای شکوفایی نیروها و استعدادهای مدیریت نوین نهادهای محلی، پدید آید.

مدیریت روستایی، نهادهای محلی، محیطزیست، توسعه پایدار، روستا