سادات هاشمی نسب - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی دانشگاه اصفهان
هوشمند عطایی - استادیار اقلیم شناسی دانشگاه پیام نور اصفهان
فریبا صادقی عطاآبادی - مدرس دانشگاه پیام نور اصفهان

عناصر مختلف اقلیمی دارای حرکات و نوساناتی هستند که باید این نوسانات بررسی و شناخته شوند بعضی از این نوسانات از الگوهای خاصی پیروی می کنند و بعضی دارای الگوهای نوسانی منظم نیستند . هدف از این پژوهش تجزیه و تحلیل نوسانات حداکثر دمای سالانه حوضه آبی دریاچه ارومیه و مرزی غرب طی دهه های گذشته می باشد. در این زمینه از داده های 5 ایستگاه هواشناسی (سنندج، سقز، میاندوآب، ارومیه و تبریز) واقع در محدوده مورد مطالعه طی دوره آماری 2008-1958 استفاده شده است. ابتدا سری ها جهت تعیین نرمال یا غیرنرمال بودن با آزمون جوینر سنجیده، سپس همگنی آنها توسط آزمون توالی بررسی شد. جهت انتخاب مدل های سنجش و تحلیل روند سری ها، از آزمون های آماری عاملی tr ، ناعاملی توالی و من- کندال استفاده شده است. نتایج حاصله نشان دهنده روند افزایشی در عنصر مذکور در دو ایستگاه تبریز و سنندج بوده و دیگر ایستگاه ها فاقد روند بوده اند. آهنگ تغییرات دما در سنندج در هر سال 036/0 و در طی دوره آماری 40 ساله 4/1 درجه سانتی گراد و تبریز در هر سال 029/0 و در طی دوره 50 ساله 4/1 درجه سانتی گراد افزایش را به خود اختصاص داده است.

مدل های گرایش دار، آزمون پارامتری، آزمون ناپارامتری، تغییرات، روند