زانیار شاهمرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی، دانشگاه شهید بهشتی
حمیدرضا ناصری - عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
سیدعلی چاوشیان - عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت

امروزه استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های جدید برای برآورد پارامترهای کمی و کیفی آبخوان و مدیریت بهینه منابع آب اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. یکی از روش‌های مطالعه‌ی منابع آب زیرزمینی استفاده از مدل‌های آب زیرزمینی و تکنیک‌های شبیه‌سازی است. هدف از تهیه این مدل در دشت دهگلان، تهیه چارچوب فیزیکی و هیدروژئولوژیک آبخوان آن است که براساس طبقهبندی کلی اهداف مدل‌سازی، یک هدف تفسیری محسوب میشود. آبخوان دشت دهگلان توسط روش عددی تفاضلات محدود به وسیله نرم‌افزار GMS7.1 شبیه‌سازی شد. ابتدا مدل جریان آب زیرزمینی در حالت ماندگار برای میانگین سال آبی 88-87 اجرا و واسنجی شد، سپس مدل از مهر 87 تا شهریور 88 در حالت ناماندگار طی چهار گام زمانی واسنجی شد و بعد از آن به بررسی تأثیر سناریوهای اعمال شده جهت بهره‌برداری از شبکه آبیاری و زهکشی پایاب سد سنگ سیاه بر آبخوان دشت دهگلان پرداخته شده است. تأثیر شبکه آبیاری و زهکشی در دو حالت عدم تغییر میزان برداشت و کاهش 50 درصدی برداشت آب زیرزمینی داخل شبکه بررسی شد. در چنین شرایطی، افزایش سطح آب زیرزمینی در شمال محدوده مورد مطالعه اتفاق خواهد افتاد. همچنین بیش‌بینی سطح آب زیرزمینی در سال آبی 93-92 در صورت بهره‌برداری از شبکه در سال 92 انجام شد. نتیجه آنکه اگر روند برداشت از آب‌های زیرزمینی در دشت دهگلان با نرخ کنونی ادامه پیدا کند، سطح آب زیرزمینی افت زیادی خواهد داشت. بیشترین افت در مرکز و شمال شرقی محدوده مورد مطالعه اتفاق خواهد افتاد.

شبیه‌سازی، سد سنگ سیاه ، دشت دهگلان، نرم‌افزار GMS