عطا امینی - دکترای مهندسی منابع آب، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان
رنگین حیدری - دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری

مدیریت حوضه های آبخیز برای حفظ منابع آبی موجود بسیار حیاتی است و برنامه‏ها و اقداماتی در این خصوص در حال انجام است. ارزیابی این برنامه‏ها و اقدامات در مراحل مطالعه، اجرا و پایشِ اثرات آن موجب می شود تا نه تنها طرح‏های در دست انجام کنترل شود، بلکه بستری مناسب برای طرح‏های آتی فراهم گردد. این تحقیق به منظور ارزیابی تأثیر عملیات آبخیزداری بر کمیت آب‏های زیرسطحی، در حوزه آبخیز گاودره در استان کردستان با مساحت 27/6 کیلومتر مربع انجام گرفت. در این حوضه عملیات آبخیزداری در قالب عملیات مکانیکی و بیولوژیکی اجرا شده است. برای ثبت اثرات اقدامات انجام شده مدل HEC-HMS مورد استفاده قرار گرفت. این مدل با استفاده داده های رواناب و بارندگی صخت سنجی گردید. نتایج نشان می‏دهد که اجرای عملیات آبخیزداری باعث تغییر عکس العمل حوضه به بارندگی در راستای افزایش ذخیره رواناب شده است. هرچند به دلیل حجم کم عملیات انجام شده نسبت به سطح حوضه، این افزایش نسبتاً کم می‏باشد. نتایج همچنین بیانگر تقویت آب‏های زیرسطحی و به تبع آن ایجاد جریان پایه با مقدار و تداوم بالاتری می باشد. نتایج این تحقیق می تواند مورد استفاده محققین و دست اندرکاران مدیریت حوضه‏های آبخیز قرار گیرد.

عملیات آبخیزداری،‌ آب زیرسطحی،‌ مدل HEC-HMS،‌ حوضه گاودره