محمد دارند - استادیار آب و هواشناسی، گروه آب و هواشناسی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان

برای انجام این پزوهش از داده های روزانه ی بارش 7 ایستگاه همدید استان کردستان طی بازه ی زمانی 11/10/1339(1/1/1961)تا12/10/1389(31/12/2010)(18263روز) استفاده شد. برای شناسایی رخداد بارش های سیل-آسا دو آستانه ی فراگیری(دست کم بیش از نیمی از ایستگاهها بارش دریافت کرده باشند) و شدت(میزان بارش بیش از صدک 98اُم کل دوره باشد) در نظر گرفته شد. به کمک دو آستانه ی یاد شده، 107 روز از شدیدترین و فراگیر ترین بارش ها برگزیده شد که به لحاظ زمانی اینگونه بارش ها طی فصل مرطوب سال از مهرماه شروع شده و تا خرداد رخنمود دارند ولی اینگونه بارش ها تنها مختص فصل مرطوب سال نیستند بلکه در فصل خشک با شدت کمتر و با بسامد اندک نیز مشاهده می-شوند. بنابراین جهت شناسایی بارش های سیل آسای فصل خشک سال(از خرداد تا مهرماه)، میانیگین بارش استان طی فصل خشک محاسبه شد و دو آستانه ی فراگیری و شدت(میزان بارش بیش از صدک 99اُم کل دوره ی خشک باشد) جهت شناسایی آنها در نظر گرفته شد که منجر به شناسایی32 روز شد. هم برای فصل مرطوب و خشک داده های فشار تراز دریا بر روی یاخته های 5/2 * 5/2 درجه ی قوسی بر روی کرنل 10 تا 100 درجه ی طول شرقی و 0 تا 70 درجه ی عرض شمالی از مرکز ملی اقیانوس و جوشناسی ایالات متحده امریکا استخراج شدند. انجام تحلیل مولفه های مبنا بر روی ماتریس همپراش داده های فشار تراز دریا در این دو فصل نشان داد که در فصل مرطوب 12مولفه و در فصل خشک 11 مولفه حدود 93 درصد از تغییرات فشار تراز دریا را تبیین می کردند. برای شناسایی الگوهای همدیدی بر روی نمرات مولفه ها تحلیل خوشه ای به روش ادغام وارد انجام شد. یافته ها نشان داد که دو الگوی همدید فشار تراز دریا در فصل مرطوب( الگوی کم فشار سودان- پرفشار سیبری و الگوی کم فشار سودان و ایسلند- پرفشار سیبری و اروپا) و در فصل خشک الگوی کم فشار مونسونی و پرفشار شرق اروپایی هنگام رخداد بارش های سیل آسای استان کردستان مشاهده می شوند.

فشار تراز دریا،‌ تحلیل خوشه ای، تحلیل مولفه های مبنا، بارش سیل آسا‌، استان کردستان