بررسی شدت جریان و غلظت رسوب حاصل از جریان ورقه ای

فرسایش ورقه‎ای یکی از انواع مهم فرسایش می‎باشد که به دلیل جداسازی و انتقال ترجیحی ذرات ریز خاک، رسوب ناشی از آن می‏تواند بسیاری از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک‎ها را تغییر دهد و همچنین می‎تواند باعث آلودگی آب‎های موجود در حوزه‎های آبخیز گردد. از این نظر بررسی عوامل مؤثر بر تولید رسوب ناشی از فرسایش ورقه‎ای دارای اهمیت می‎باشد. به این منظور، این تحقیق به بررسی تأثیر شدت جریان ورقه‎ای بر غلظت و دبی رسوب ناشی از جریان ورقه‎ای در دو خاک با بافت مختلف می‎پردازد. آزمایش‎ها به صورت ترکیب یک شیب (5/1 درصد) و شش شدت جریان رواناب (75، 100، 125، 150، 175 و 200 میلی‎لیتر بر ثانیه) بر روی دو نمونه خاک شامل خاک زراعی و خاک ماسه‎ای در فلوم خاکی به ابعاد 2/0 در 1 متر در شرایط آزمایشگاهی انجام شد. نتایج نشان داد که در هر دو خاک با افزایش شدت جریان رواناب مقادیر غلظت رسوب و دبی رسوب افزایش می‎یابد. همچنین نتایج بیانگر آن بود که نوع خاک نیز نقش مهمی در تولید رسوب داشته، به طوری‎که در شدت جریان‎های یکسان مقادیر غلظت و دبی رسوب در خاک ماسه‎ای بیشتر از خاک زراعی بود. خاک ماسه‎ای مستعد تولید رسوب بالاتری بوده و می‎تواند اثر بیشتری در کاهش نفوذپذیری خاک‎های اراضی پایین دست و آلودگی آب‎های موجود در حوزه‎های آبخیز داشته باشد. یافته‎های این تحقیق نقش مهم شدت جریان و خصوصیات خاک را بر میزان تولید رسوب و شدت فرسایش در شرایط طبیعی بیش از پیش روشن می‎سازد.

Keywords:

رسوب , فرسایش‎پذیری , بافت خاک , نفوذپذیری , فلوم