احسان حیدرزاده - دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
آرمان ستوده - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
سعید صداقت نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران

رویکرد طراحی پایدار محیطی با طرح اصولی برای ارتقا وضعیت اجتماعی و کارایی اقتصادی طرح ها در کنار تاثیرات محیطی آنها، زمینه ساز پایداری محیط در مقیاس های متفاوت فضایی گردیده است. سنجش و کاربست اصول این رویکرد در مقیاس فضاهای عمومی شهر می تواند زمینه ساز ارتقای نقش این فضاها گردد. هدف کلی پژوهش حاضر مقایسه تطبیقی اصول این رویکرد در مراکز محله ای و در ادامه ارائه ی طراحی پایدار برای مرکز محله ی ناپایدارتر می باشد. در این راستا مراکز محلات ازگل و چیذر به دلیل قرارگیری در بافت های روستا شهری و پذیرش ویژگی هایی از پایداری محیطی برای مقایسه انتخاب گردیدند. سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی مقایسه تطبیقی میان این مراکز محله صورت گرفت. مطابق با یافته های این روش معیار حمایت زیست محیطی با وزن 0277 بیشترین نقش را در تبیین پایداری مراکز محله ایفا می کند و پس از آن دو معیار تنوع – انتخاب و تمایز با وزن برابر 0183 در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. پس از انجام دیگر مراحل تحلیل سلسله مراتبی، مرکز محله چیذر با امتیاز 75/0 به عنوان فضای عمومی پایدارتر نسبت به مرکز محله ازگل با امتیاز 25/0 انتخاب گردید. در واقع اگرچه مرکز محله ازگل بواسطه بهره مندی از تاثیرات منظر طبیعی، نقش مهمی در حمایت زیست محیطی ایفا می کند، اما عدم پیوستگی فضایی میان فضای میدان ازگل، کاربری ها و پارک ها موجب پایداری کمتر این فضا در مقایسه با مرکز محله چیذر گشته است. از طرف دیگر در مرکز محله چیذر ارتقای حس مکان به واسطه ی وجود امامزاده علی اکبر و همگنی بیشتر قومیت، برقراری ارتباط مناسب میان فضای مرکز محله با معابر و کاربری های اطراف و وجود سرزندگی و یکپارچگی آن با بافت ارگانیک پیرامون زمینه را برای پایداری بیشتر این فضا فراهم نموده است. در نهایت به منظور ارتقای پایداری محیطی در مرکز محله ازگل، یک محور پیاده جهت ارتباط مناسب میان میدان ازگل با پارک ها و کاربری های اطراف پیشنهاد می گردد.

طراحی پایدار محیطی، مرکز محله، ازگل، چیذر