سیدعبدالمجید جلائی اسفندآبادی - دانشیار دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه شهید باهنر کرمان
سپیده صمیمی - دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه شهید باهنر کرمان

اخیراً کاهش فقر به یکی از مباحث مهم در متون توسعه تبدیل شده است. با این حال، برنامه های مبارزه با فقر همان اندازه که به کارایی سیاستگذاری و نحوه اجرای برنامه نیاز دارد، به شناخت ابعاد مختلف پدیده فقر و دلایل و پیامدهایش نیز نیاز دارد. خط فقر به عنوان یکی از شاخص های اندازه گیری و مقایسه توزیع درآمد در هر سیستم اقتصادی مورد توجه است و روشن است که برقراری عدالت اجتماعی از راه کاهش نابرابری های مادی و توزیع متعادل درآمدها صورت می گیرد. در مباحث عدالت اجتماعی مطرح است که برابری فرصت ها نقش مهمی در تحقق کاهش ناعادلانه امکانات خواهد داشت. از جمله ابزارهای تحقق این رسالت برای گروه های خاص جامعه )گروه های کم درآمد و فقیر( که همواره دولت ها بر آن تأکید دارند، برنامه های اعتبارات خرد است. بر همین اساس، مقاله حاضر به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که تأمین مالی خرد، می تواند نقشی در کاهش فقر در ایران داشته باشد؟ جهت پاسخگویی به این سوال، پس از مشخص کردن مدل مناسب برآورد خط فقر و منظور کردن تأثیر تأمین مالی خرد )با استفاده از متغیر نسبت سپرده های بانکی به تسهیلات اعطایی مؤسسات مالی و اعتباری( در آن، تأثیر متغیرها بر کاهش فقر ایران، از روش داده های تابلویی مشخص شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که افزایش تولید ناخالص داخلی بدون نفت، افزایش نسبت سپرده های بانکی به تولید ناخالص داخلی و افزایش نرخ سود سپرده های بانکی کوتاه مدت، منجر به کاهش خط فقر غذایی و خط فقر کل شده اما افزایش نرخ سود سپرده های بانکی بلندمدت و افزایش نسبت سپرده به تسهیلات اعطایی در مؤسسات بانکی غیردولتی و اعتباری)تأمین مالی خرد(، منجر به افزایش خط فقر و کاهش سطح رفاه خانوارهای شهری شده است.

تامین مالی خرد، کاهش فقر، خط فقر، داده های تابلویی