رویا پیروی - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط ، دانشکده بهداشت،دانشگاه علوم پزشکی مشهد
حسین علیدادی - دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط – مرکز تحقیقات علوم بهداشتی مشهد- دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
علی اصغر نجف پور - دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط – مرکز تحقیقات علوم بهداشتی مشهد- دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
عباس محسنی - کارشناس ارشد مدیریت اجرایی

آب مهمترین مسئله چالش بر انگیز در جهان می باشد طوری که در سال 2000 میلادی بیش از 26 کشور با کمبود آب مواجه بودند و این میزان در سال 2050 به 66 کشور می رسد.بحران آب در ایران به علت قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک به مراتب جدی تر از سایر کشور هاست. هدف از این مطالعه مدلسازی تغییر کیفیت شیمیایی آب چاه های منطقه کشف رود دشت مشهد ناشی از خشکسالی در سال های 89-1386 بود.روش کارجامعه ی پژوهش چاه های آب آشامیدنی و پیزومتریک موجود در منطقه ی کشف رود دشت مشهد بود، لذا در این مطالعه با توجه به داده های موجود،آمار بازه زمانی 89-1386 مربوط به کیفیت و سطح آب 16حلقه چاه آب آشامیدنی موجود درمنطقه استخراج گردید. پارامترهای هواشناسی به عنوان عوامل موثر بر بروز خشکسالی برررسی شدند. داده ها بعد از جمع آوری با استفاده از نرم افزار SPSS وExcel تجزیه و تحلیل شدند، همچنین برای مدلسازی داده ها از نرم افزار STELLA استفاده گردید. آزمون نرمال و همبستگی پیرسون جهت یافتن ارتباط بین کیفیت و افت آب در سطح معنی داری 05/0 استفاده گردید.نتایج آنالیز داده های سطح آب به صورت سری زمانی نشان داد که سطح آب زیرزمینی طی سال های 89-1386 حدود 6 متر افت داشته است. آنالیز داده های سی ساله هواشناسی نشان داد که کمترین بارندگی با میزان 7/104 میلی متر مربوط به سال 79- 1378 بوده است و بیشترین بارندگی در سال 72-1371 به میزان 6/414 میلی متر رخ داده است.در ماه های گرم سال حداکثر دما بین 35 تا 40 درجه سانتی گراد بوده است که در این ماه ها افت شدید سطح ایستایی آب و همچنین کمبود بارش مشاهده شده است . بررسی بین ارتباط تغییرات سطح آب و شاخص های آب زیرزمینی یعنی TDS وTH نشان داد که بین این 16 چاه ، تنها در مورد چاه شماره 5 (028/0=P) و 9 (024/0 P=)بین تغییرات سطح آب و TH رابطه معنی دار بود. با توجه به نتایج خروجی مدل می توان گفت، مدل توانسته است با صحت خوبی غلظت شاخص های آب زیرزمینی را برآورد نماید. نتیجه گیری افت مذکوردر آب زیرزمینی منطقه نشاندهنده لزوم برنامه ریزی و مدیریت صحیح منابع آبی و بارندگی می باشد تا از اثرات مستقیم و غیر مستقیم خشکسالی از جمله تغییر کیفیت جلوگیری شود.

خشکسالی آب زیر زمینی، کیفیت آب، چاه آب، مدل سازی