فریبا سیفی پور - کارشناس ارشد بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی همدان
موید عوض پور - گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت- دانشگاه علوم پزشکی ایلام
جهانگیر عبدی - گروه انگل شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایلام

مقدمه: رنگ های خوراکی گروهی از افزودنیها هستند که بصورت طبیعی و یا مصنوعی تهیه می شوند. معمولا جهت خوش منظر کردن، متحد الشکل کردن، نامحسوس جلوه دادن عیوب و تقلب در فرآورده های غذایی بکار میروند. رنگ به موازات طعم و مزه یکی از مهمترین خصوصیات حسی مواد غذایی را تشکیل میدهد. رنگ ها می توانند عوارضی شبیه آسم، تضعیف سیستم ایمنی و یا حتی اثرات سرطانزایی داشته باشند. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت نوع رنگ مصرفی در شیرینی فروشی های سطح شهر ایلام می باشد.روش کار: تعداد 180 نمونه شیرینی خشک و تر به صورت تصادفی نمونه برداری و پس از استخراج رنگ با اسید کلریدریک و تخلیص با استفاده از روش کروماتوگرافی با لایه نازک T.L.C (Tin Layer Chromatography) مورد آنالیز نوع رنگ قرار گرفتند. یافته ها: 9/13 درصد کل نمونه ها (25 نمونه) فاقد رنگ و 1/86 درصد کل نمونه ها حاوی رنگ بودند، از میان کل نمونه های رنگی 22 نمونه (22/12 %) حاوی رنگ مصنوعی غیر مجاز خوراکی، 91 نمونه (55/50 %) حاوی رنگ مصنوعی مجاز خوراکی برای تولید کننده های صنعتی و 42نمونه (33/23%) حاوی رنگ طبیعی بودند. رنگ کینولین یلو نیز بیشترین رنگ مصنوعی مجاز خوراکی و رنگ ایندیگو کارمین تنها رنگ مصنوعی مورد استفاده در شیرینی های بررسی شده بود.نتیجه گیری: با توجه به یافته های این مطالعه و مصرف زیاد رنگ های مصنوعی در فرآورده های قنادی و همچنین عوارض رنگهای خوراکی بخصوص اثرات سمی و حتی اثرات سرطانزایی که بر بدن انسان دارند، افزایش آگاهی صنف قنادان برای کاهش مصرف این گونه رنگ ها در فرآورده های قنادی و جایگزینی رنگ های طبیعی در سطح عموم و تأکید بر خواص مفید آنها، نقش بسزایی در تأمین سلامت جامعه دارد. همچنین این امر می تواند بر اشتیاق تولید کنندگان و مصرف کنندگان رنگ های طبیعی بیافزاید و راه حلی جهت کاهش مصرف رنگ های مصنوعی باشد.

رنگ های خوراکی، فرآورده های قنادی، کروماتوگرافی، ایلام