بهمن معصومی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست (آب و فاضلاب )،دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس
ناصر طالبی بیدختی - دکتری عمران – محیط زیست ، استاد بخش مهندسی راه ساختمان و محیط زیست، دانشگاه شیراز
مسعود نوشادی - دکتری آب و خاک ، استاد بخش آب و خاک دانشکده کشاورزی،دانشگاه شیراز

رها کردن لجن فاضلاب در محیط به دلیل داشتن مواد فساد پذیر، میکروبهای بیماریزا و تخم انگلها، به اشاعه بیماریهای عفونی و تخریب محیط زیست می انجامد. متخصصین محیط زیست لجن های فاضلاب را در شمار مواد زائد خطرناک طبقه بندی نموده اند و تثبیت آنها را قبل از دفع مورد تاکید قرار داده اند. در این تحقیق امکان سنجی تولید کمپوست از لجن آبگیری شده تصفیه خانه فاضلاب شیراز مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج بدست آمده نشان می دهند که با استفاده از روش کمپوست هوازی به صورت ویندرو می توان لجن حاصل از تصفیه خانه فاضلاب شیراز را که عملیات تثبیت بصورت کامل روی آن انجام نشده ، به کود تبدیل کرد. با توجه به اینکه اکثر خاکهای کشاورزی کشور ما دارای مقادیرکمی مواد آلی اند،کودحاصل دارای 50%درصد مواد آلی است(مقدارمواد آلی کمپوست تولیدی به ترتیب در پایلوت 1،2،3 برابراست با 25/46، 26/43و 35/45درصداست ) که اصلاح کننده مناسبی برای بهبود حاصلخیزی خاکهای کشاورزی می باشد. مقدار pHنهایی در پایلوت های 1،2و3 به ترتیب برابر است با 2/8، 5/7، 35/7که در حد استاندارد قرار دارد. مقادیردرصد کربن به نیتروژن برای پایلوت های 1،2،3 به ترتیب برابر است با 36.25، 23.333، 26.481. از دیگر پارامتر های اندازه گیری شده در پایلوت ها ،کلی فرم مدفوعی ،فسفر و درصد رطوبت می باشد ،که مقادیر این پارامتر ها به ترتیب در پایلوتهای (1،2،3)برابر است با :کلی فرم مدفوعی(MPN/gr.dr،2650،2650،945)،فسفر(ppm330،438،310)،درصدرطوبت (31،28،28.7درصد) می باشد.نتایج بدست آمده نشان دهنده این است که کود حاصل از نظر ارزش کودی و مواد مغذی قابل رقابت با کودهای حیوانی می باشد. میانگین تعدادکلیفرمهای مدفوعی موجود درکودحاصله کمتر ازحد استاندارد کلاس A سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا می باشد . زمان اجرای پروژه 4 ماه است و تغییرات پارامترهای فیزیکی و شیمیایی لجن در هر ماه اندازه گیری شده است . مقادیر اندازه گیری شده در هر پایلوت با استاندارد های موجود و کارهای انجام شده در این زمینه مقایسه شده و برای تغییرات هر پارامتر مدل ریاضی محاسبه و تعیین گردید .

لجن فاضلاب – تصفیه خانه فاضلاب شیراز-کمپوست هوازی- تثبیت لجن-پایلوت – ویندرو