بابک باسمنجی - کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست از دانشگاه صنعتی اصفهان، مدیر محیط زیست کارخانه سیمان کاوان بوکان
ال ناز رضایی - کارشناس ارشد مدیریت و آموزش محیط زیست، دانشگاه پیام نور تهران
ادیب محمدیان روشن - کارشناس ارشد مدیریت صنعتی از دانشگاه شهید چمران اهواز، مدیر کارخانه سیمان کاوان بوکان

مقدمه و اهمیت موضوع: امروزه توجه بسیار زیادی به دفع بهداشتی و اصولی پسماند می شود. بررسی و شناخت خصوصیات پسماندها کمک می کند تا راهکارهای استفاده مجدد از این مواد و بهره مندی از سود اقتصادی حاصل از آن مهیا شود. در بخش صنعت، پسماندهای صنعتی و ویژه از اهمیت بیشتری برخوردارند. با تدوین برنامه عملیاتی مدیریت پسماند، آثار فعالیت صنایع بر محیط زیست به حداقل ممکن رسیده و کلیه پسماندها تحت مدیریت اجرایی قرار می گیرند. مواد و روشها: در این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای به تبیین ضرورت، اهداف و نحوه انجام برنامه مدیریت عملیاتی پسماند پرداخته شده است. همچنین با استفاده از روش میدانی کلیه پسماندهای شرکت شناسایی و طبقه بندی شده اند.نتایج و بحث: در این تحقیق پسماندهای تولید شده در شرکت سیمان کاوان بوکان در 10 ردیف، طبقه بندی شده اند و برای هر یک از این پسماندها، محل تولید، نوع پسماند از لحاظ ویژه و غیرویژه بودن، حالت فیزیکی، حجم تولید، دوره تولید، کیفیت پسماند، نحوه جمع آوری و نگهداری فعلی و همچنین نحوه جمع آوری و نگهداری استاندارد تعیین شده است. سپس روشهای کمینه کردن، انتقال، نگهداری و دفع نهایی هر یک بررسی شده است. در ادامه جدول زمانبندی اجرای برنامه طرح شده و مجموعه اقدامات لازم در راستای ماده 5 قانون مدیریت پسماندها (مصوب 1383) برشمرده شده است. سپس با تعریف ساختار و وظایف مدیریت اجرایی پسماند و مسئولیت های هر بخش، امکان عملیاتی نمودن برنامه فراهم شده است.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد که مهمترین پسماندهای تولیدی شرکت سیمان کاوان بوکان پسماندهای صنعتی ویژه هستند که عبارتند از 1) ضایعات روغن و گریس با کد بازل A3020 و حجم تولید سالانه 120 تن و 2) ضایعات آجر نسوز با کد بازل A1040 و حجم تولید سالانه 40 تن که بهترین روش دفع آنها فروش به مراکز بازیافت (دارای مجوز سازمان محیط زیست) می باشد. همچنین اجرای برنامه عملیاتی مدیریت پسماند موجب بازدهی اقتصادی، بهسازی محیط زیست و جلوگیری از آلودگی خاک، آب و هوا شده است.

مدیریت پسماند، روشهای دفع پسماند، برنامه عملیاتی، سیمان کاوان بوکان، محیط زیست