یاسر حمیدی - دانشجوی کارشناسی مهندسی شیمی
مجتبی نسب - دانشجوی کارشناسی مهندسی مواد، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه شهید باه
امیر صرافی - استادیار بخش مهندسی شیمی، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه شهید باهنر
محمدرضا ایزدپناه - استادیار بخش مهندسی مواد، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه شهید باهنر

محلول الکترولیت پالایشگاه مجتمع مس سرچشمه، در اثر حل شدن اند ناخالص در آن، علاوه بر مس، محتوی یون های فلزی دیگری مانند آهن، نیکل، طلا، نقره، آنتیموان، بیسموت و عناصر دیگر می باشد. عناصری مانند طلا و نقره ته نشین شده و از محلول جدا می گردند، اما عناصری مانند آهن و نیکل در الکترولیت باقی می مانند. با افزایش غلظت عناصر مضری مانند آنتیموان و آرسنیک در اثر گردش الکترولیت در مدار، محلول باید از مدار خارج شود. باتوجه به اینکه مقدارنیکل قابل توجهی همراه با محلول از مدار خارج می گردد و همچنین ارزش نیکل نسبت به مس و آهن، بررسی روشی جهت بازیابی نیکل از اینمحلول مورد توجه قرار گرفت. به دلیل بالا بودن غلظت نیکل در گذشته (در حدود 12-14g/L) تحقیقاتی در این زمینه صورت گرفت که با کاهش غلظت نیکل، عملا استفاده ای ندارند. در این پروژه ها با استفاده از روش استخراج با حلال و با استفاده از محلول آلی LIX984N رقیق شده با نفت سفید، اثر عواملی همچون pH محلول، زمان مخلوط شدن، دور همزن، غلظت فاز آلی، نسبت دوفاز، نوع اسید برای دفع و غلظت اسید سولفوریک در دفع، بررسی شده است. با توجه به نتایج به دست آمده، روند کار به صورت استخراج مس با استفاده از فاز آلی 10% حجمی در PH=2/4 و دو مرحله استخراج، و سپس حذف آهن در PH=4/5 با افزودن آب اکسیژنه به صورت رسوب و در آخر، استخراج نیکل در PH=10 با استفاده از محلول آلی 10% حجمی و دومرحله ای استخراج دور همزن 400-600 rpm پنج دقیقه زمان مخلوط شدن، و دفع نیکل با استفاده از نسبت فاز آبی به آلی 2:1 و غلظت اسید سولفوریک 100-125 g/L مطلوب شناخته شد. همچنین عمل رسوب دهی الکتریکی نیز روی محلول دفع حاوی نیکل انجام شد که 99/88% از نیکل روی کاتد رسوب داده و دارای 0/94% ناخالصی مس و آهن که عمدتا مس است، می باشد.

استخراج نیکل ، محلول LIX984N ، استخراج محلولی