طیبه صادقی - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط – دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اردبیل- گروه بهداشت محیط
الهام ایران پور - دانشجوی مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
شهلا خداوردی - دانشجوی مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
مرتضی عالیقدری - استادیار گروه بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اردبیل

مقدمه و اهمیت موضوع: در تحلیل‌ کیفیت ‌باکتریولوژیکی آب آشامیدنی، علاوه‌ بر باکتری‌های‌ کلیفرم، شمارش بشقابی هتروتروف ها ) (HPC به عنوان ابزاری سودمند در کنترل‌ کیفیت‌آب‌ درمخازن‌ و شبکه توزیع وارزیابی‌ کارآمدی‌ فرآیندهای‌ تصفیه مورداستفاده قرارمی گیرد‌. سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا حداکثر مجاز تعداد باکتری های هتروتروف را در شبکه توزیع آب آشامیدنی 500 cfu/Ml تعیین کرده است.از آنجایی که روشHPC در زمره آزمایش های معمول کنترل کیفیت میکروبی آب آشامیدنی نمی باشد و داده هایی در این زمینه برای شهر اردبیل منتشر نشده بود، لذا این پژوهش با هدف اندازه گیری شاخصHPC درشبکه توزیع آب آشامیدنی شهراردبیل درسال1391 انجام گرفت. مواد و روش ها:در این مطالعه توصیفی(مقطعی)تعداد42نمونه تصادفی ساده ازشبکه توزیع آب آشامیدنی شهر اردبیل برداشته ومتغیرهای HPC، کلرآزادباقیمانده، کدورت، pH ودما اندازه گیری شدند. روش نمونه برداری واندازه گیری متغیرها مطابق با روش های استاندارد انجام پذیرفت. تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده، از طریق آزمون آماری رگرسیون صورت گرفت.نتایج و بحث: در71% از نمونه ها که در محیط R2A به روش آمیخته کشت داده شدند، باکتری های هتروتروف مشاهده گردید. تعداد باکتری های هتروتروف در 7% ازنمونه ها بیش ازcfu/mL 500 بود. میانگین شاخص HPC در نمونه ها cfu/ml91 با انحراف معیار 174 ومیانگین غلظت کلرآزاد یاقیمانده mg/l 31/0 با انحراف معیار 31/0 تعیین گردید.غلظت کلرآزاد باقیمانمده در40% از نمونه ها کمتر از mg/l 2/0 ودر18% از نمونه ها صفر بود. بر اساس نتایج آنالیز آماری بین HPC و کلرآزاد باقیمانده ارتباط معنی داربود.(P=0/039,R=-0/320) همچنین بین کدورت با میانگینNTU 58/0 و HPC ارتباط معنی داری نشان داده شد.(P=000,R=0/647) نتیجه گیری: حضور باکتری های هتروتروف در70% از نمونه ها و پایین بودن غلظت کلرآزاد باقیمانده در40% از نمونه ها نسبت به حداقل غلظت مورد نیاز برای این متغیر درآب آشامیدنی (mg/l 2/0)وارتباط معنی دار بین پارامترهای مذکور، نشان می دهد که تامین غلظت کلرآزاد باقیمانده درمحدوده استاندارد، به عنوان یک عامل مهم وتاثیرگذار درکیفیت میکروبی شبکه توزیع آب آشامیدنی ضروری است. همچنین پایش دوره ای باکتری های هتروتروف در کناراندازه گیری شاخص های متداول مانند کل کلیفرم وکلیفرم گرماپای، ضمن ارایه تصویری از کیفیت میکروبی آب آشامیدنی، درشناسایی مناطق مشکل دارشبکه توزیع موثر می باشد.

آب آشامیدنی، باکتری هتروتروف، اردبیل