پرستو ستاره - کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست ،دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
امیرحسام حسنی - دانشیار گروه مهندسی محیط زیست ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
امیرحسین جاوید - دانشیار گروه مهندسی محیط زیست ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
علی اکبر زینتی زاده - استادیار گروه مهندسی شیمی ،دانشگاه رازی کرمانشاه

نیترات ازجمله آلاینده های آب زیرزمینی است که درغلظت بالاتر از حدود مجاز منجر به مخاطرات بهداشتی(متهموگلوبینمیا ، تشکیل ترکیبات نیتروزآمین) می گردد. در این پژوهش، میزان غلظت نیترات و نیتریت در تمامی منابع تامین آب روستاهای دشت سنقر اندازه گیری و ارتباط مقادیر بدست آمده با سطح ایستابی، موقعیت منبع و نو ع کاربری زمین در محیط GIS مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها: در این تحقیق، از37مورد منبع آب زیرزمینی ، طی دو دوره زمانی ،پر آب( اسفند ماه 1389 ) و کم آب ( مهر ماه 1390) نمونه برداری آب انجام و با روش اسپکتروفتومتری میزان نیترات و نیتریت آب تعیین و با استانداردهای داخلی مقایسه شد. در نهایت بر اساس عوامل تاثیرگذار بر تغییر و تحولات نیترات شامل آب زیرزمینی، جنس خاک ، زمین شناسی و هدایت هیدرولیکی لایه های سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. نتایج و بحث: بر اساس نتایج ازنظر مکانی دریک ایستگاه (چاه تامین آب روستای چشمه بهاالدین) غلظت نیترات به میزان (88.5 و 71.4 میلی گرم بر لیتر) به ترتیب در فصل پر آب و کم آب ، بیشتر از حداکثر مجازاندازه گیری شد .ضخامت کم آبرفت ، وجود رسوبات ریز دانه (سیلت ) ،قرار گرفتن این چاه در پایین دست زمینهای کشاورزی ، شستشوی نیترات از خاکهای کشاورزی با توجّه به تراکم کشاورزی در این منطقه و کاربرد وسیع کودهای شیمیائی بخصوص کودهای ازته، به عنوان علل آلودگی در 3% منابع می تواند ارزیابی می گردند. نتیجه گیری: اگرچه میانگین غلظت نیترات و نیتریت بعنوان یک مشکل حاد در کل منطقه مطرح نمی باشد، اما به دلیل مشکلاتی که غلظت بیش از حد نیترات برای سلامتی انسان ایجاد می کند، و این که در منطقه مورد مطالعه آب زیرزمینی منبع عمده آشامیدن است و نظر به روند رو به رشد غلظت این یونها در منابع آب کشور ، مدیریت صحیح در مصرف کودهای ازته شیمیایی ، تصفیه یا خارج نمودن چاه های آلوده ،حفظ حریم چاههای آب شرب و تغییر کاربری ارضی پیشنهاد میگردد

غلظت نیترات و نیتریت، GIS ، شهر سنقر، کودهای ازته، منابع آب زیر زمینی