بررسی کیفیت شیمیایی، فلزات سنگین و نیترات در آبخوان آهکی تاقدیس شوراب با تاکید بر مصارف شرب

مقدمه و اهمیت موضوع: به منظور تامین آب جهت مصارف شرب و بهداشتی مجموعه روستاهای برم در استان فارس، دو حلقه چاه در سازند آهکی تاقدیس شوراب (منطقه دشت ارژن) تعیین و به عمق 200 متر حفاری و آبدهی 1.5 میلیون متر مکعب در سال ایجادگردید. با توجه به اینکه قرار است در افق بهره‌برداری از چاه‌های مذکور تعداد10 روستا با جمعیتی بالغ بر 2500 خانوارتامین گردد، بنابراین تحقیق در خصوص فاکتورهای مختلف شیمیایی ، فلزات سنگین و نیترات بسیار با اهمیت است به همین دلیل این پژوهش انجام شده است.مواد و روشها: جهت تعیین وضعیت کیفی آبخوان آهکی مذکور و همچنین تاثیر متقابل آبخوان های آبرفتی و آهکی، از منابع آب منطقه نمونه برداری کیفی در طی دو فصل تر و خشک انجام گردیده است و مجموعاً در طی دو نوبت نمونه برداری تعداد 20 نمونه از منابع آب منطقه جمع آوری و غلظت کلیه یون های اصلی محلول، فلزات سنگین (40 فلز) مورد آنالیز و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به تکیه تحقیق بر روی بررسی کیفیت مقدار املاح محلول و آلودگی های چاههای آب شرب، محل‌های نمونه برداری (شامل 9 حلقه چاه و 1 دهانه چشمه)، در حداقل فاصله از این چاه ها انتخاب گردیده است.نتایج و بحث: نتایج این بررسی نشان می دهد که حداکثر مقدار هدایت الکیتریکی در منابع انتخابی، 600 میکرومهوس بر سانتی متر است و نمودار شولر وضیعت مطلوبی را برای آب شرب منطقه نشان می‌دهد. میانگین غلظت نیترات نیز در منابع آب انتخابی (9 حلقه چاه و چشمه) به ترتیب در فصول خشک و تر 92/12 و 72/18 میلی گرم در لیتر اندازه گیری گردید. در این بررسی MCL1 مربوط به هر کدام از این آلاینده‌ها بر طبق استانداردهای مختلف به عنوان معیار در نظر گرفته شده است. اگر نسبت حداکثر غلظت مجاز به غلظت آن عنصر در نمونه کمتر از 1 باشد از نظر زیست محیطی آلاینده محسوب می‌شود و اگر این نسبت بین 1 و 2 باشد از نظر زیست محیطی در شرایط بحرانی می باشد و چنانچه این نسبت بیشتر از 2 باشد آن عنصر از نظر زیست محیطی در حد طبیعی و قابل قبول می باشد. بر طبق آنالیز، در بین عناصر سنگین آلاینده، تنها غلظت عنصر منگنز در چاه های آب شرب در فصل تر در نزدیکی محدوده بحرانی قرار گرفته است و سایر عناصر از نظر زیست محیطی آلاینده محسوب نمی شوند. نتیجه گیری: نهایتاً در یک جمع بندی باید گفت که در چاه های آب شرب دشت ارژن، از نظر آلودگی به فلزات سنگین نگرانی وجود ندارد و غلظت کلیه فلزات سنگین در نمونه های آب این چاه ها در حد مجاز قرار دارد و تنها غلظت منگنز در فصول بارش افزایش می یابد و به نزدیکی محدوده بحرانی می رسد. بر اساس استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ]11[، غلظت های بالاتر از 10 میلی-گرم در لیتر در آب آشامیدنی به خصوص برای سلامت نوزادان مضر شناخته شده است.

Keywords:

آبخوان آهکی , کیفیت آب شرب , فلزات سنگین , نیترات , تاقدیس شوراب