مرضیه سادات آیت الله زاده شیرازی - دانشجوی کارشناسی ارشد محیطزیست، عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان
فاطمه شریعتی - استادیار محیطزیست ، دانشگاه آزاد اسلامی لاهیجان
عبدالکریم کشاورز - استادیار محیطزیست ، دانشگاه آزاد اسلامی لاهیجان
زهره رمضانپور - عضوهیئت علمی انستیتو تحقیقات ماهیان خاویاری دکتر دادمان رشت

مقدمه و اهمیت موضوع: در دو دهه اخیر گسترش روز افزون کاربرد نانو ذرات، ورود آنها به فاضلاب های صنعتی و غیر صنعتی بررسی اثرات احتمالی این مواد را در محیط های آبی ضروری می نماید. این تحقیق با هدف بررسی سمیت نانو ذره اکسید آلومینیوم بر جلبک دونالیلا سالینا در شرایط آزمایشگاهی صورت پذیرفت. از پرکاربردترین ذرات در حوزه نانو، نانوذره اکسید آلومینیوم می باشد، که در صنایع مختلف کاربرد دارد. جلبک دونالیلا به دلیل داشتن ارزش اقتصادی و ترکیبات بیوشیمیایی به عنوان مکمل هایی با منشاء طبیعی در صنایع غذایی و داروسازی مورد استفاده قرار می گیرند.مواد و روشها: نانو ذره Al2O3 به قطر 20 نانومتر با علامت تجاری (US Resaerch Nano) و درجه خلوص 99% مورد استفاده قرار گرفت. به منظور تعیین سمیت این ماده از روش استاندارد E.C.D O. استفاده شد. بعد از آزمایشات دامنه یابی شمارش سلولی در غلظت های اصلی و شاهد 24 ساعت یک بار به مدت 72 ساعت با 7 تیمار، دو شاهد و سه تکرار در هر غلظت، روزانه انجام پذیرفت. برای شمارش جمعیت سلولی جلبک ها از روش شمارش با میکروسکوپ استفاده شد. کلروفیل a و کاروتنوئید پس از استخراج با استفاده از دستگاه اسپکترو فتومتر Apade مدل pc6300 uv- اندازه گیری گردید. تصویربرداری برخورد نانو ذرات با سلول جلبک به روش تصویربرداری سلولی با مقیاس 10 میکرون توسط میکروسکوپ الکترونی رویشی(SEM ( صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل پروبیت و نرم افزار Excel و Spss21 استفاده شد. میزان EC10، EC50، EC90، NOEC 72 ساعته، سرعت رشد ویژه (µ)، زمان دو برابر شدن (G) و درصد بازدارندگی رشد (I%) محاسبه گردید. نتایج و بحث: مقادیر72 ساعته 3-10× 66/1 =,EC10162/0= EC50 31/15 = EC90 و2-10 ×2/16= NOEC میلی گرم بر لیتر محاسبه گردید. میزان تراکم سلولی و بازدارندگی رشد در بین جلبک های تیمار شاهد و غلظت های مورد بررسی دارای اختلاف معنی دار بود(P<0.05). نانو ذره اکسید آلومینیوم تاثیر قابل توجهی بر شکل و توپو گرافی سلول گذاشته و موجب تورم و بزرگ شدن سلول جلبک دونالیلا گردیده است. بین میزان کلروفیل a و کاروتنوئیددر مقایسه با شاهد اختلاف معنی دار مشاهده شده وهمچنین میزان کاروتنوئید با افزایش غلظت در تیمارها کاهش یافته است(P<0.05).نتیجه گیری: نانو ذره اکسید آلومینیوم اثر سمیت قابل توجهی بر جلبک دونالیلا سالینا دارد. با افزایش غلظت نانو ذره ، میزان کلروفیل و کاروتنوئید جلبک دونالیلا کاهش قابل توجهی داشته است (P<0.05).

نانو ذرات، اثر سمیت، بازدارندگی رشد، اکسید آلومینیوم، EC50، جلبک دونالیلا