رضا هادیان - کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان اصفهان
محمدمهدی امین - دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
بیژن بینا - استاد گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
مریم حاتم زاده - مسئول آزمایشگاه میکروبیولوژی آب و فاضلاب، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

مقدمه و اهمیت موضوع: حجم عظیم پساب خروجی از تصفیه خانه فاضلاب شمال اصفهان می تواند به عنوان یک منبع آب دائم و در دسترس با اهداف متعددی از جمله مصارف آبیاری و فضای سبز، مصارف صنعتی و تغذیه سفره های آب زیرزمینی مورد بازیابی و استفاده مجدد قرار گیرد. در این راستا، به منظور به حداقل رساندن خطرات بهداشتی و زیست محیطی، بسته به نوع و محل مصرف اعمال درجاتی از تصفیه پیشرفته ضروری است. مواد و روشها: سیستم غشایی مورد استفاده شامل یک مدول غشایی الیاف توخالی UF از جنس PVDF با اندازه منافذ 1/0 میکرون بود. جهت پیش تصفیه پساب قبل از ورود به سیستم غشایی از یک فیلتر تند شنی با بستر دو لایه حاوی ماسه سیلیس با اندازه ذرات cm 7/0-5/0 و cm 3/0-2/0 و بار سطحی m/h 15/3 استفاده شد. همچنین در مرحله ای از مطالعه ماده منعقد کننده PACl با دز ppm 7-5 به عنوان کمک فیلتر قبل از فیلتراسیون شنی به پساب ثانویه ورودی به پایلوت اضافه می شد. پارامترهای اندازه گیری شده شامل کدورت، TSS، TDS، EC، BOD5، COD، کلیفرم کل و مدفوعی و استرپتوکوک مدفوعی بود. به منظور بررسی وضعیت گرفتگی غشاء، فشار و دبی ورودی و خروجی سیستم غشایی نیز اندازه گیری می شد.نتایج و بحث: سیستم مورد مطالعه توانست بیش از 95% کاهش کدورت، بیش از 80% کاهش BOD5 و COD و Log 4-3 کاهش در پارامترهای میکروبی ایجاد نماید. همچنین این فرایند توانست به مقدار جزئی (کمتر از 10%) مواد محلول را حذف نماید. پیش تصفیه با فیلتر شنی به طور متوسط 50-40% کاهش در پارامترهای کدورت، TSS، BOD5 وCOD و حدود 70-50% کاهش در پارامترهای میکروبی مورد مطالعه ایجاد نمود. تأثیر تزریق ماده کمک فیلتر تنها در افزایش راندمان حذف TSS از نظر آماری معنی دار بوده و مقدار حذف این پارامتر را در فیلتر شنی از 48% به 66% و در UF از 70% به 90% افزایش داد. تزریق کمک فیلتر به کاهش گرفتگی غشاء نیز کمک نمود.نتیجه گیری: سیستم غشایی UF توانایی حذف پارامترهای میکروبی و شیمیایی مورد مطالعه تا حد برآورده شدن استانداردهای ملی زیست محیطی پساب را دارد. هر چند دستیابی به عملکرد بهینه این سیستم مستلزم اصلاح فرایندهای بالادستی شامل تصفیه اولیه و ثانویه و پیش تصفیه کافی پساب قبل از ورود به غشاء می باشد. تزریق ماده کمک فیلتر همراه با فیلتراسیون شنی گزینه مناسبی جهت پیش تصفیه پساب است. لیکن انتخاب دانه بندی و بارگذاری مناسب فیلتر شنی و تعیین نوع و دز ماده منعقد کننده مناسب نیازمند انجام مطالعات کامل تر در این زمینه می باشد.

پساب ثانویه، تصفیه پیشرفته، اولترافیلتراسیون، کمک فیلتر، گرفتگی غشاء