محمدباقر ثابتی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی شیمی دانشگاه تبریز
محمدامین حجازی - استاد یار، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمال غرب و غرب کشور
افضل کریمی - دانشیار، گروه مهندسی شیمی دانشگاه تبریز

مقدمه و اهمیت موضوع: یون های نیترات و فسفات از جمله آلاینده های شیمیایی هستند که از طریق فاضلاب های شهری و صنعتی و زه آب های کشاورزی وارد منابع آب های سطحی و زیر زمینی می شوند. استفاده از کارایی ریزجلبک ها در پالایش انواع یون های آلاینده از آب های آلوده در سال های اخیر بدلیل کارایی زیاد و هزینه های کم اقتصادی مورد توجه قرار گرفته و نتایج خوبی را نشان است. جلبک های میکروسکوپی برای انجام فعالیت های متابولیسم خود در حضور نور با جذب مواد معدنی از جمله نیترات، فسفات و کاتیون های مختلف قادر به تولید مواد آلی مورد نیاز خود هستند بنابرین از پتانسیل آنها می توان در اکوسیستم های آبی جهت پالایش و حذف برخی آنیون ها وکاتیون های آلاینده بهره جست.مواد و روشها: در این تحقیق تصفیه آنیون های نیترات و فسفات به ترتیب با غلظت های ppm 250 و ppm 21 از محیط مصنوعی مشابه با فاضلاب توسط ریزجلبک Chlorella vulgaris در فتوبیوراکتور در دو تیمار متفاوت مورد بررسی قرار گرفت. حجم کاری فتوبیوراکتور 8 لیتر بود و در شرایط کاملاً کنترل شده از لحاظ عملیاتی قرار داشت. در یکی از تیمارها از گاز CO2 ودر تیمار دوم از اسید و باز برای کنترل pH استفاده شد وتأثیر گاز CO2 در سرعت حذف آلاینده ها بررسی شد.نتایج و بحث: میزان حذف نیترات در حضور CO2 در طول 3 روز به 100% رسید در حالی که بدون حضور گاز CO2 میزان نیترات باقی مانده در محیط بعد از گذشت 7 روز به طور قابل توجهی نمایان بود و فقط 4/64% کل نیترات بعد حذف شد. به طور مشابه تفاوت چشمگیری در میزان حذف فسفات در دو آزمایش صورت گرفته وجود داشت به طوری که با وجود CO2 کل فسفات موجود در طی دو روز به طور کامل حذف شد در حالی که بدون CO2 حذف کامل فسفات 7 روز به طول انجامید.نتیجه گیری: در این پروژه حذف آنیون های نیترات و فسفات از محیط مصنوعی مشابه با فاضلاب توسط ریزجلبک کلرلاولگاریس در فتوبیوراکتور انجام شد و تأثیرحضورگاز کربن دی اکسید در سرعت حذف این آلاینده ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که ریز جلبک Chlorella vulgaris قابلیت حذف این آنیون ها را به شکل قابل توجهی داراست و در حضور گاز CO2، به عنوان منبع کربن برای رشد ریزجلبک، سرعت حذف این آلاینده ها به شدت افزایش یافت.

نیترات، فسفات، فتوبیوراکتور، ریزجلبک Chlorella vulgaris