مینا ارست - دانشجوی کارشناسی بیابان­زدایی، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
سعید شجاعی - دانشجوی کارشناسی بیابان­زدایی، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
حسن خسروی - استادیار، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

یکی از مشکلاتی که در چند سال اخیر در اثر دخالت های بشری و استفاده غیرمنطقی از منابع طبیعی و تخریب آن در حال گسترش است پدیده گرد و غبار است. طوفان های گرد و غبار رویدادهای طبیعی هستند که به طور گسترده در سرتاسر جهان در مناطق خشک و نیمه خشک به خصوص در عرض های ساب تروپیکال و تحت خشکسالی شدید اتفاق می افتند. در سال­های اخیر شاهد ورود گرد و غبار از مرزهای غربی کشور هستیم. منشاء گرد و غبار کشورهای عربی مانند عراق، عربستان و سوریه اعلام می شود و غالباً مناطق شمال غرب، غرب و جنوب غربی کشور را فرا گرفته و به تدریج به سایر مناطق نیز سرایت می کند. در چند سال اخیر ورود گرد و غبار خسارت های فراوانی را علاوه بر مسائل بهداشتی و سلامتی شهروندان، به بخش کشاورزی و اقتصاد زنبورداری به صورت مستقیم و غیر مستقیم وارد کرده است به طوری که در اثرآلودگی هوا، میزان تولیدات کلنی های زنبورعسل به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. زنبوران مزرعه در روزهایی که هوا غبارآلود است، رفتار چراگری کمتری از خود نشان داده و ترجیح می دهند که از کندو خارج نشوند، زیرا آن ها موجوداتی ضعیف بوده و فوق العاده نسبت به شرایط محیطی حساس هستند و کوچک ترین تغیرات محیطی در زندگی آن ها موثر است. به نظر می رسد پدیده گرد و غبار، معظل و آفت تازه ای است که در سال های اخیر به سایر مشکلات زنبورداری اضافه شده است. نکته حائز اهمیت اینکه، غالباً ورود توده های گرد و غبار به کشور با آغاز فصل فعالیت کلنی های زنبورعسل و شروع زمان گلدهی گیاهان (فصل بهار) هم زمان می شود. به نظر می رسد که پدیده گرد و غبار از جمله آفات جدیدی است که می تواند صنعت زنبورداری را با چالش بزرگی مواجه کند و متاسفانه هر ساله دامنه و ابعاد آن نیز بیشتر و بزرگ تر می شود. بنابراین ضروری است که مراجع ذیربط ، اقدامات و تمهیدات و تحقیقات لازم را در خصوص کاهش اثرات این پدیده ی مخرب، با همکاری و هماهنگی کشورهای همسایه غربی انجام دهند.

گرد و غبار؛ زنبورداری؛ کشاورزی؛ منابع طبیعی