حمیدرضا عباسی - مربی پژوهشی بخش تحقیقات بیابان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور و دانشجوی دکتری دانشگاه ماربورگ آلمان
محمدرضا بارانی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد بیابان زدایی، دانشگاه زابل و رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان نیمروز
فرهاد خاک­ساریان - کارشناسان ارشد بخش تحقیقات بیابان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
آزاده گوهردوست - کارشناسان ارشد بخش تحقیقات بیابان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

هدف از این پژوهش دستیابی به یک روش ساده برای تعیین حساسیت خاک ها نسبت به بادبردگی (برداشت) در واحدهای اراضی منطقه برداشت است. پهنه بندی حساسیت خاک ها در منطقه برداشت به اولویت بندی برنامه تثبیت چشمه های تولید گرد و غبار و ماسه کمک شایانی به بخش اجرا می نماید. به این منظور، از شاخص های میزان بادبردگی خاک (برداشت)، مقاومت برشی خاک و درصد تاج پوشش گیاهی استفاده شد. در منطقه برداشت حدفاصل دو هامون پوزک و صابوری که مهم ترین کانون تولید ریزگرد و ماسه در منطقه سیستان است، تعداد 35 عدد پیکه مدرج در واحدهای مختلف اراضی نصب گردید. و پس از هر طوفان میزان بادبردگی (برداشت) در سال جاری اندازه گیری شد. مقاومت برشی خاک نیز در هر واحد اراضی با استفاده از پره برشی تعیین گردید. میزان تراکم تاج پوشش گیاهی با استفاده از شاخص NDVI از تصاویر رقومی و بازدیدهای میدانی استخراج و روابط رگرسیونی و همبستگی بین شاخص ها تعیین گردید. نتایج نشان داد که ارتباط بسیار معنی دار (در سطح 1%) بین مقاومت برشی خاک و میزان بادبردگی و درصد پوشش گیاهی وجود دارد. از این رو، برای پهنه بندی حساسیت خاک در منطقه برداشت می توان به جای اندازه گیری میزان برداشت خاک و یا تعیین آستانه فرسایش در تونل باد، از مقاومت برشی در منطقه برداشت استفاده کرد. مقایسه نتایج حاصل از برآورد مدل رگرسیونی با ارقام واقعی بادبردگی در سطح 01/0 معنی دار است.

میزان برداشت؛ بادبردگی؛ مقاومت برشی خاک؛ سیستان