سیما تیموریان مطلق - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد
اصغر مصلح آرایی - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد
حمیدرضا عظیم زاده - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، یزد

در اکوسیستم‌های خشک و نیمه خشک، گیاهان چوبی و چند ساله از مهم­ترین عوامل کاهش دهنده سرعت باد و از عوامل رسوبگذاری ماسه بادی‌ها محسوب می‌شوند. مطالعات انجام شده در مناطق بیابانی ایران نشان می‌دهد که بهترین راه مبارزه با فرسایش بادی مبارزه بیولوژیک می‌باشد. تجمع ماسه بادی‌ها در اطراف و داخل گیاهان موجب تشکیل پدیده‌ای بنام نبکا می‌گردد .گونه ارمک Ephedra strobilacea)) گونه‌ای است از تیره ارمک که قادر به تشکیل نبکا می‌باشد. این پژوهش به صورت موردی به بررسی سازگاری مورفولوژیک این گونه و نقش نبکاهای جاده یزد - ابرکوه در کنترل فرسایش بادی پرداخته و طبق نتایج حاصل حجم رسوبات قابل تثبیت توسط نبکاهای این گیاه 52/11 متر مکعب برآورد گردید. با توجه به کمتر بودن ضرایب تغییرات در پارامترهای ارتفاع، عرض و طول بنکاهای تحت بررسی کمتر از حد آستانه 40% چنین نتیجه گرفته می‌شود که شرایط محیطی یکسان حاکم بر منطقه سبب این موضوع شده است. گیاه ارمک با دارا بودن ریشه‌های تو در تو و کلاف مانند محیط مناسبی را برای رسوبگذاری ماسه بادی‌ها فراهم می‌آورد. رشد گیاه با افزایش حجم نبکا و افزایش رسوبات تثبیت شده توسط آن رابطه مستقیم دارد.

ارمک؛ بیابان؛ فرسایش بادی؛ رسوبات؛ مورفومتری؛ نبکا