منیژه مقصودی - استادیار گروه انسان شناسی دانشگاه تهران
موسی الرضا غربی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه انسان شناسی

گیاه کماازخانواده چتریان وازجنس Ferula است که در ایران بیش از سی گونه آن شناسایی شده است. یکی از مهم ترین مناطق پراکنش تیپFerula درایران خراسان و منطقه سبزوار است نوع وگونه این گیاه با تغییرارتفاع و جنس خاک تغییر می کندچنانچه طبق گونه شناسی بومی این گیاه در منطقه ، این گیاه به دوگونه کما دشتی و کماکوهی قابل تقسیم است مردم روستاهای کوهستانی منطقه که به کما کوهی دسترسی بیشتری دارند از گونه ی از این کما به نام کما انغوزه دراوایل تابستان هنگامه خشک شدن گیاه شیرابه تهیه می کنند که به آن شیره انغازه می گویند که کاربرد های گوناگونی در مصارف دارویی و دامپزشکی سنتی وکشاورزی منطقه دارد ، با این اوصاف از آن جایی که این کاربردها را با ساقه انغوزه نیز تا حدودی می توان مرتفع کرد استقبال زیادی از سمت مردم منطقه برای جمع اوری این محصول ارزشمند مراتع درمنطقه دیده نشده و نمی شود بنابراظهارات مردم منطقه از گذشته ای دور عده ای که در منطقه به نام انغازچینان معروف هستند از جنوب خراسان و حوالی شهرستان طبس به منطقه مراجعه کرده و اقدام به جمع آوری انغوزه یا در اصطلاح محلی انغازه چینی می کنند. به نظر می رسد حضور این افراددرمنطقه ضمن ایجادمسائل و تبعات اجتماعی و فرهنگی ، بعلت عدم استفاده بهینه و روش های اصولی و استاندارد، باعث تخریب این گونه مرتعی و محیط زیست منطقه شده اند ازطرفی تحقیقات نشان می دهدکه بهره برداری از آنغوزه ، فعالیت اقتصادی سود آوری بوده و می توان ضمن ایجاد اشتغال زایی و توانمند سازی جامعه محلی و استفاده بهینه و حفظ مراتع ، سهم مهمی در صادرات غیر نفتی کشور داشته باشد

گیاه کما،کماآنغوزه،توانمند سازی جامعه محلی /توسعه پایدار