مطهره رجنی - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان

در دنیای امروز که بسیاری از کشورهای جهان با مسائل و مشکلات زیست محیطی عدیده ای روبرو هستند ارزشگذاری می تواند نقش مهمی در جهت رفع مشکلات زیست محیطی ایفا کند. یکی از ابعاد ارزشگذاری مسائل محیط زیست، ارزشگذاری اقتصادی است که می تواند با مشخص کردن ارزش ریالی مناطق حفاظت شده، لزوم اقدامات جدی در جهت جلوگیری از تخریب این زیستگاهها و احیا و بازسازی آن را روشن سازد. به طور کلی هدف از ارزشگذاری مناطق حفاظت شده، تعیین ارزش اقتصادی و حفاظتی آنها برای استفاده هر چه بهتر از آنهاست. ارزیابی، ابزاری است که می تواند به مسئولین مناطق حفاظت شده کمک کند تا به مانند مدیر تجاری، شیوه سازماندهی شده ای را برای تشخیص مشتریان واقعی و احتمالی ارائه دهند و قیمت های مناسبی را برای کالاها و خدمات تخمین بزنند و آنها را اعلام کنند. روش کار در این مقاله مبتنی بر جست و جو در اسناد کتابخانه ای و مقالات معتبر و دستورالعمل اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در رابطه با ارزش گذاری اقتصادی مناطق حفاظت شده می باشد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ارزشهای مناطق حفاظت شده بسیار گسترده است و بسیاری از ارزشها نظیر ارزشهای زیباشناختی، بیولوژیکی و ژنتیکی قابل ارزیابی با مقیاسهای مالی نیستند. همچنین نتایج نشان می دهد با توجه به تنوع روشهای ارزشگذاری اقتصادی بایستی در به کارگیری این روشها به کاربرد روشهای ارزشگذاری اقتصادی بایستی در به کارگیری این روشها به کاربرد و نقاط ضعف و قوت آن توجه کرده تا منجر به هدررفت زمان و هزینه نگردد. به طور کلی برای تعیین ارزش اقتصادی مناطق حفاظت شده شیوه های بسیاری به کار برده شده که متداولترین آنها، ارزشیابی مشروط، روش هدانیک، شیوه هزینهسفر و جایگزینی هزینه می باشد. این روشها متکی بر این است که دولت ها، خیرین، جهانگردان و افراد بومی تصمیم می گیرند که چه کالا و خدماتی را با پول خود بخرند. با این وجود، روشهای اقتصادی باز هم نمی توانند ارزش حقیقی منابع طبیعی و زیستمندان را نشان دهد و اهمیت این روشها به این سبب است که می توانند اولویتها را به منظور بهره برداری از محیط مشخص کند.

ارزشگذاری اقتصادی، مناطق حفاظت شده، ارزشهای کاربردی، ارزشهای غیرکاربردی، ارزش اقتصادی کل (TEV)