نازی حیدری ظهیری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
حمید امیرنژاد - دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

منابع جنگل نقش مهمی در معیشت و رفاه صدها میلیون ها نفر از مردم کشورهای در حال توسعه دارند. اهمیت درآمدهای زیست محیطی، برای بحث های حفاظت محیط زیست، معادلات و معارضات بین حفاظت از منابع طبیعی و استفاده از آن بسیار مفید است. هدف از این مطالعه بررسی اهمیت محصولات زیست محیطی جنگل در درآمد خانوار روستایی و سطح فقر است. اطلاعات اقتصادی – اجتماعی روستائیان حاشیه جنگل از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری با خانوار و معتمدین روستا جمع آوری گردید. با استفاده از خط فقر مناطق روستایی سال 1389 و تعدیل آن برای سال تحقیق (1391)، شاخص های فقر نسبت سرشمار و شکاف فقر در دو مرحله (با درنظر گرفتن درآمد جنگل و بدون آن) محاسبه شدند. نتایج محاسبه نشان می دهد که با حذف درآمد جنگل از درآمد کل خانوار، 20 درصد جامعه مورد مطالعه زیر خط فقر منتقل می شوند، در واقع تعداد فقرا 06/1 برابر می شوند، شکاف فقر نیز 33/1 برابر می شود، بدین معنی که باید به اندازه 9/31 درصد خط فقر به طور متوسط به درآمد افراد زیر خط فقر اضافه شود تا به خط فقر برسند. بنابراین ترکیب درآمد زیست محیطی جنگل در حساب درآمد خانوار، فقر روستایی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد، از طرفی کاهش فقر پیش زمینه پایداری محیط زیست است. بنابراین تصویب طرح های پایدار مدیریت جنگل و توسعه روستایی به منظور حفظ و افزایش مزایای اقتصادی جوامع روستاییان بدون صدمه زدن به سیستم محیط زیست ضرورتی اجتناب ناپذیر است. همچنین تحقق پایداری از تلفیق دو مقوله حفاظت و استفاده عقلانی از منابع طبیعی جنگل به هیچ وجه پدیده ای غیراقتصادی قلمداد نمی شود و سازماندهی اقدامات برای نیل به تقریب دو نظام اقتصادی و اکوسیستم زیست محیطی به شکل تلاش بی وقفه برای تضارب اندیشه های موجود، از چندی پیش آغاز شده است.

خط فقر، درآمد جنگل، شکاف فقر، رفاه اقتصادی، تخریب جنگل، پایداری