سیده سپیده کلانتریان - دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی های محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن
فاطمه عزیز ساجدی - دانشجوی کارشناسی ارشد آلودگی های محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن

نیترات و نیتریت املاح خطرناکی هستند که به طور طبیعی در همه محیط های آبی و خاکی یافت می شوند. نیتروژن به دلیل کاربرد کودهای شیمیایی و حیوانی در کشاورزی، تخلیه پساب سپتیک تانک، پساب تصفیه خانه های فاضلاب و استفاده از چاههای جذبی برای دفع فاضلاب به خاک افزوده می شود و توسط آب باران و آبیاری، به راحتی به آبهای زیرزمینی انتقال می یابد. یونهای نیترات و نیتریت در صورت مصرف مداوم و طولانی مدت می توانند منجر به سرطان در انسان شوند. این مطالعه با هدف بررسی غلظت نیترات و نیتریت و مقایسه با استانداردهای مصوب، در محدوده مطالعاتی در روستاهای بازارمحله، احمدسرا و تلوسر محله که از توابع شهرستان تنکابن می باشند انجام گرفت. در این مطالعه توصیفی – مقطعی، 180 نمونه آب در طول دو فصل تابستان و پاییز (شش ماه) از 9 حلقه چاه خانگی تا عمق 8 متر که در بالادست، وسط و پایین دست روستاهای مذکور قرار داشتند تهیه شد. غلظت نیتریت و نیترات نمونه ها بر اساس روش استاندارد و با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر مدل UV1601 اندازه گیری گردید و نتایج بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مبنای مقایسه در این بررسی استاندارد توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت بود. نتایج نشان داد که غلظت نیترات و نیتریت در فصل پاییز نسبت به فصل تابستان بیشتر بود. نتایج حاصل از تحلیل واریانس داده ها در ارتباط با میزان نیترات و نیتریت آب چاههای مورد آزمایش نشان داد که فاکتورهای ماه و روستا و چاه آب و اثرات متقابل آنها بر غلظت نیترات و نیتریت آب، اثرگذار هستند (01/0 < p) و مقایسه میانگین داده ها با آزمون دانکن نشان داد که میانگین نیترات ونیتریت آب در ماههای مختلف و روستاهای مختلف دارای اختلاف بسیار معنی داری می باشد (01/0 < p). بر اساس نتایج بدست آمده میانگین غلظت نیترات و نیتریت در نمونه های گرفته شده از حد مجاز توصیه شده توسط WHO و استاندارد ملی (نیترات 50 میلی گرم در لیتر و نیتریت 3 میلی گرم در لیتر) کمتر می باشد. از یافته های این تحقیق می توان نتیجه گرفت که در حال حاضر موضوع آلوده بودن چاههای آب شرب روستاهای بازار محله، احمد سرا و تلوسر محله به ترکیبات نیترات و نیتریت منتفی است. با این وجود سنجش مستمر به منظور جلوگیری از آلودگی احتمالی چاهها همواره ضروری است.

نیترات، نیتریت، چاه، آب شرب، تنکابن