حسن جهانگیری کمساری

سیاست خارجی و عملکرد دولت ها برگفته از محیط ژئوپلیتیک و ایجاد شرایط تعامل در مجموعه ای از رفتارهای مکانی و زمانی آنان است. جمهوری اسلامی ایران نیز به رغم برخورداری از موقعیت استراتژیک به لحاظ نبود هماهنگی موثر میان جنبه های فزیکی و نرم افزاری در دیپلماسی سیاست خارجی فاقد جایگاه متناسب در صف بندی های نظام بین الملل بوده و با رشد روز افزون هزینه های بین المللی رو به روست. گشایش در این مساله مستلزم طراحی اجرای سیسات خارجی بر مبنای ژئوپلیتیکی (موقعیت، وضعیت منابع انرژی، ایدئولوژی، قلمرو فرهنگی و...) همراه با تعامل موثر و ایجاد درکی متقابل از شرایط زمان و مکان است بنابراین با بی توجهی به این شرایط و در صورت توسعه تهدیدات متقابل، ضمن فراهم شدن زمینه های اساسی در افزایش هزینه ها و تحریک بی اعتمادی بین المللی و نیز با کاهش نیاز بین المللی به کارکردهای ژئوپلیتیکی کشور، تدریجا هم افزایی در تولید تهدیدات ژئوپلیتیکی جانشین امنیت ژئوپلیتیکی ایران می شود با این وصف در این نوشتار، تلاش بر آن است تا با شناخت دقیق و عمیق بسترهای مساعد و نامساعد ژئوپولیتیکی ایران، زمینه ها و رویکردهای تحقق فرصت ها و مقابله با چالش های گوناگون برای حضور موثر جمهوری اسلامی ایران در تحولات نظام بین الملل با کمترین هزینه و بیشترین منافع تبیین شوند.

مبانی ژئوپلیتیک، تعاملات بین الملل، فرصت ها، چالش ها، موقعیت گذرگاهی