سید هادی زرقانی - استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد
ریحانه صالح آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

رودهای مرزی می توانند از منابع تنش بین کشورهای هماسیه محسوب شوند، هر چند در بسیاری از مناطق جهان، رودهای مرزی زمینه ای برای افزایشه مکاری و تعامل بین کشورهای همسایه بوده اند بر اساس آمارها در بین 263 رودخانه مرزی که تقریبا نیمی از جهان را پوشش می دهند همکاری بشتر از منازعه و دیگری بوده است ضمن اینکهم در طول نیم قرن گذششته 400 معاهده برای استفاده از رودخانه ها منعقد شده است حال آنکه تنها 37 درگیری خشونت بار رخ داده است در انتخاب گزینه خهمکاری یا منازعه توسطک شورها عوامل مختلفی جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی، ژئوپلیتیکی و ... نقش دارند، به عنوان نمونه محدودیت شدید بارش و کم آبی، روابط نادرست حکومت ها، ویزگی های فرهنگی و اجتماعی، عدم تعادل قدرت منطقه ای و... از جمله عواملی هستند که منجر به غلب فضای منازعه و درگیری در منطقه خاورمیانه وس به عبارت دقیق تر جنوب غرب اسیا شده اند به طوریکه عمدتا منازعات اصلی در این منطقه رخ داده است. منازعات ایجاد شده و درگیری های محتمل آینده بین اسرائیل و همسایگان بر سر رودخانه اردن، ترکیه و عراق سوریه و ایران بر سر رودخانه دجله و فرات و... بخشی از این تضادها است. این مقاله به شیوه توصیلی - تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای به بررسی وضعیت رودهای مشترک مرزی در منطقه جنوب غرب آسیا پرداخته و زمینه های منازعه و درگیری یا تعامل بین کشورها را به عنوان راه حل جایگزین برای جلوگیری از جنگ آب در آینده مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می دهد.

مناقشه، رودخانه های مرزی، دجله و فرات، اردن، جنوب غرب آسیا