کشمکش های سرزمینی در حکومت فدرال عراق در جنوب غرب آسیا

منطقه جنوب غرب آسیا کانون کشمکش های سرزمینی درون و برون کشوری است ریشه های بسیاری از این کشمکش ها به مباحث همچون استعمار مرز، انرژی قومیت مذهبی و هویت باز می گردد برخورد حکومت های این منطقه اعم از فدراتیو یا متمرکز با این مسائل متفاوت از یکدیگر است عراق از جمله کشور های جنوب غرب آسیا با قومیت ها و مذاهب متعدد است که از نظرشکل حقوقی به صورت فدرالیسم اداره می شود این کشور دارای منابع انرژی فراوان است و میدان های نفتی آن یکی از وسیع ترین میادنی ننفتی جهان بشمار می رود که درآمد سالانه حاصل از فروش نفت آنها تاثیر قابل توجهی بر اقتصادی این کشور می گذارد. بطوریکه در سال 2011، 95 درصد از درآمد دولت از محل صادرات نفت به دست آمده است که خود بیانگر نقش زیر بنایی این صنعت در اقتصاد عراق است اما نکته مهم پراکندگی جغرافیایی منابع انرژی بویژه در شمال و جنوب این کشور و رقابت حکومت قدرال (حکومت مرکزی) و ایالت فدرالی اقلیم کردستان عراق بر سر کنترل منابع استراتژیک می باشد یکی از قلمروهای مورد منازعه «کرکوک» در شمال عراق بعنوان دومین منطقه نفت خیز پس از بصره است که از نظرژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی از حساسیت خاصی برخوردار بوده و بطور بالقوه، توان تبدیل به مهمترین بحران عراق و حتی زمینه سازی یک بحران منطقه ای و بین المللی را دارد درحالیکه ایالت فدرال شمال عراق یعنی اقلیم کردستان عراق«کرکوک» را بخشی از قلمرو فدرالی خود می دادند که حق بهره بردای و کنترل منابع آن را دارد اما حکومت مرکزی با این امر مخالفت می ورزد این مقاله با روش توصیفی تحلیل به چگونگی منازعات سرزمینی در کشورهایی مانند عراق که بصورت شبه فدرالیسم اداره می شوند می پردازد. نتیجه تحقیق نشان می دهد نه تنها واقعیت های جغرافیای و اجتماعی بلکه مواد مندرج در قانون اساسی اینگونه کشورها نیز نقش به سزایی در شکل گیری و تعیین سرنوشت این گونه کشمکش ها دارند.

Keywords:

جنوب غرب آسیا , فدرالیسم , منازعات , سرزمینی , عراق , کرکوک