فائزه چیتگرها - کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه شهید بهشتی
ملیحه معماریان - کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه هنر اصفهان

امروزه الزامات شهرنشینی و در ادامه آن تغییر ریتم زندگی از ریتمی طبیعی به ریتمی براساس زمان کار و فراغت، موجب شده تا شهروندان شب هنگام در فضاهای شهری حضور فعالی پیدا کرده، وپرداختن به منظر شبانه شهری را بیش از پیش ضروری سازند.همچنین کم توجهی به نورپردازی فضاهای شهری از سوی طراحان شهری و پنداشتن آن به عنوان عنصری تزئینی از سوی نورپردازان، موجب اغتشاشات بسیاری در منظر شبانه شهری شده است. به نحوی که منظر شب اغلب فضاهای شهری کشورمان به محرک هایی بر ای کاهش توجه و تمرکز در ادراک تبدیل شده و تنها در مقیاس خرد به آنها پرداخته می شود. در حالی که نورپردازی، مانند سایر روش های محیطی نیازمند برنامه ریزی از مقیاس خرد تا کلان می باشد. عناصر و ساختار اصلی شهر در هنگام روز به خوبی توسط مردم تشخیص داده می شوند؛ اما همین عناصر در هنگام شب در تاریکی محو شده و یا در میان اغتشاش نورپردازی های بدون برنامه گم می شوند.بنابراین ضرورت تدوین یک استراتژی نورپردازی برای هدایت و بهینه سازی نورپردازی شهری در سطح کلان مورد نیاز است. برنامه ای که به کمک آن بتوان طرح خاصی برای نمایش هر یک از فضاها و عناصر شهری در شب هنگام پیش بینی نموده، و همچنین زمینه ارتباط آنها را با یکدیگر، با توجه به ساختار کلی فراهم آورد. این استراتژی می تواند برای هریک از عناصر شهری با توجه به نقش، هویت و عملکرد آنها تصمیم گیری لازم را انجام دهد.در این مقاله سعی می شود با تمرکز بر کیفیت خوانایی، به راهنماهای عمومی نورپردازی در سطح شهر دست یابیم. به این منظور عوامل تاثیر گذار در ایجاد کیفیت خوانایی در سطح کلان شناسایی شده و با بررسی پروژه ها و پژوهش های انجام شده در سطح جهان و ایران، به چگونگی تاثیر نورپردازی شهری در ارتقا کیفیت خوانایی دست خواهیم یافت.

ادراک محیط، خوانایی، سطح کلان، نورپردازی