معین مرادی - دانشجوی کارشناسیا رشدمعماری
حسین مهدوی پور - دکتری معماری
محسن قاسمی - دانشجوی دکتری معماری

در هنر معماری نور یکی از اجزایی است که در کنار عناصر و مفاهیم دیگر معنا می یابد، بدین سبب باید توجه داشت که در طرح به عنوان یک عنصر مجزا نیز باید نقش خود را ایفا کند، و از آنجا که نور طبیعی در طول روز دچار دگرگونی می شود، نیاز به تدابیری برای بهره وری حداکثری از آن وجود دارد و از آنجا که در معماری گذشته ظرفیت هایی برای در نظر گرفتن نور طبیعی در فضاهایی همچون بازارها وجود داشته و امروزه متاسفانه این ظرفیت ها کمرنگ شده، این ضرورت احساس می شود که با رویکردی بازشناسانه به نقش نور در هر یک از این فضاها پرداخته شود، بدین منظور این سوال پیش می آید که چگونه می توان با شناخت تکنیکهای بومی در فضاهای بازار بدنبال بهبود بخشی کیفیت نورپردازی در معماری بود؟ بدین سبب در بسیاری از بازارهای سنتی ایران و با توجه به میزان بزرگی شهر و متناسب با آن عرض راسته های بازار و همچنین تاثیرات اقلیم که بر ارتفاع بازارها موثر بوده، شیوه هایی متفاوت از نورپردازی را با دو رویکرد متمرکز و پراکنده در فضا می توان دید که کالبد فیزیکی و کالبد روانی را تحت تاثیر قرار می دهد. این مقاله به بررسی نقش نور در معماری بازار های سنتی ایران می پردازد، و با ارائه اصولی در جهت نورپردازی طبیعی بر راهکارهایی جهت ارتقاء کیفیت محیطی اشاره دارد، و نتیجه ای که انتظار می رود آن است که آنچه معماری سنتی بازارها را در نورپردازیشان ارتقاء بخشیده کالبد فیزیکی و کالبد روانی بوده، که همواره در نهایت کمال تجلی می یافته و امروز نیز می تواند با بازشناسی اصول آن بر این اصل استوار باشد، این تحقیق بصورت کتابخانه ای و بشکلی توصیفی_تحلیلی دنبال شده که در نهایت با نتیجه گیری عقلی_منطقی برداشت گردیده است.

هنر معماری، نورپردازی طبیعی، بازارهای سنتی، کالبد فیزیکی، کالبد روانی