مسعود مومنی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد خاکشناسی
احمد جلالیان - استاد گروه خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان
محمود کلباسی - استاد گروه خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان

تغییر کاربری اراضی و چرای مفرط از عوامل مهم تخریب خاک بوده و کاهش حاصلخیزی و قدرت باروری خاک از مهمترین پیامدهای آن است . مواد آلی در بین شاخصهای کیفیت خاک از مهمترین آنها محسوب میشود و تاثیر مثبتی بر خصوصیات خاک دارد [.1] طبق نظر لاولند (2003) مواد آلی خاک کمپلکس پیچیده ای از تعدادی ویژگیهای خاک و چرخه عناصر غذایی بوده و مقدار آن تحت تاثیر نوع استفاده از زمین , نوع خاک , اقلیم و پوشش گیاهی قرار دارد [.3] نیتروژن مهمترین عنصر غذایی مورد نیاز برای کشاورزی است و از عوامل مهم تولید برای همة محصولات زراعی می باشد [.2] بخش زیادی از نیتروژن خاک به صورت آلی است و تبدیل آن به فرمهای معدنی قابل ( به واسطة وجود میکروارگانیزمها اتفاق میافتد و متأثر از فاکتورهای مؤثر بر NH + 4 ،NO - دسترس برای گیاه ) 3 فعالیت میکروبی از جمله دما , رطوبت , pH و اکسیژن خاک است . حذف پوشش گیاهی و شخم زدن خاک با کاهش ظرفیت نگهداری آب در خاک از یک طرف و به هم زدن خاک از سوی دیگر موجب قرار گرفتن نیتروژن آلی در معرض اکسیژن و تجزیة بیشتر آن میشود . شخم زدن اراضی و چرای بیرویة دام نیز باعث تشدید فرسایش و خروج ذرات ریز غنی از نیتروژن از خاک میشود [.4] متاسفانه در سالهای اخیر شاهد بهرهبرداری بیرویه و نادرست از اراضی مرتعی و تبدیل آنها به دیمزار و همچنین ورود تعداد دام بیش از حد ظرفیت مراتع بودهایم که باعث افزایش فرسایشپذیری و کاهش قدرت باروری این خاکها شده است . این پژوهش به منظور بررسی اثر تغییر کاربری و چرای مفرط در مراتع زاگرس بر مقدار کربن آلیو نیتروژن خاک انجام شد