مقایسه روش های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی در برآورد نیاز اکولوژیکی رودخانه ها

ارزیابی نیاز زیست محیطی در کشورهای در حال توسعه در دهه های اخیر اهمیت پیدا کرده است. این مقاله به بررسی محاسبه نیاز زیست محیطی در رودخانه ای که فاقد اطلاعات کافی در خصوص ویژگی های کمی و کیفی اکولوژیکی می باشد پرداخته است. در این مطالعه نیاز اکولوژیکی رودخانه مشترک مرزی و دائمی زاب بوسیله روش های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی محاسبه شده است. روش-های هیدرولوژیکی شامل روش تنانت به عنوان روش توصیه شده وزارت نیرو، روش جدید انتقال منحنی تداوم جریان (FDC Shifting) و روش ذخیره رومیزی (DRM) هستند که بوسیله اطلاعات جریان متوسط ماهانه ایستگاه هیدرومتری بریسو در پایین دست رودخانه زاب، نیاز اکولوژیکی رودخانه را محاسبه می کنند. روش های هیدرولیکی مورد مطالعه نیز شامل روش های شیب منحنی و حداکثر انحنا هستند که بر اساس رابطه بین دبی و محیط خیس شده در یک مقطع عرضی در پایین دست ایستگاه هیدرومتری مورد اشاره و خصوصیات مرفولوژیکی مربوط به آن، نیاز اکولوژیکی رودخانه را محاسبه می کنند. با مقایسه نتایج بدست آمده مشخص گردید میزان نیاز زیست محیطی رودخانه زاب از روش انتقال منحنی تداوم جریان با استفاده از نرم افزار GEFC در کلاس مدیریت زیستی C (حفظ حداقل شرایط زیستی رودخانه) به میزان 9/16 متر مکعب بر ثانیه، معادل 38% متوسط آورد سالانه بدلیل در نظر گرفتن کلاس های مدیریت اکولوژیک، از تطابق بیشتری با محیط برخوردار است. توزیع ماهیانه جریان زیست محیطی پیشنهادی، نیاز اکولوژیکی توصیه شده در پروژه سد در حال احداث در محدوده مطالعاتی و دبی متوسط ماهانه در ایستگاه هیدرومتری موجود در بازه مورد مطالعه نیز باهمدیگر مقایسه شده است.

Keywords:

تنانت , رودخانه زاب , محیط خیس شده , نیاز زیست محیطی , FDC Shifting