سید علی ساجد - مدرس محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی بروجرد
سعید نوری نشاط - دانشجوی دکتری، دانشکده اقتصاد و امور اداری دانشگاه مالایا

تعریف مسئله: پارک ملی خشکی دریایی بوجاق در شمال بندر کیاشهر در استان گیلان قراردارد. بخشی از پارک بعنوان تالاب بین‌اللملی در فهرست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. بوجاق در سال 1381 به عنوان نخستین پارک ملی خشکی دریایی به ثبت رسید. این تالاب سالانه میزبان ده‌ها هزار پرنده مهاجر ابزی و کنار ابری می‌باشد. موضوع حفاظت مشارکتی از این تالاب، از چالش‌های مهم محیط زیست در شمال کشور است. روش‌شناسی: محققان با استفاده از بومشناسی اجتماعی محیط زیست، قابلیت‌ها و ویژگی‌های اجتماعی لازم برای حفاظت از این تالاب را تشریح می‌کنند. علاوه بر این، محققان با استفاده از بوم‌شناسی معین می‌کنند مردم چگونه می‌توانند به حفاظت مشارکتی از تالاب کمک کنند و به چه ابزارهایی نیاز دارند و چگونه بین استفاده از منابع محیطی و حفاظت از آن می‌توانند تعادل پایدار ایجاد نمایند. در این مقاله تلاش شده است با رویکرد بوم‌شناسی اجتماعی محیط زیست، و به کارگیری روش‌های مشارکتی جمع‌آوری داده‌ها (روش کیفی)، ظرفیتها و تواناییهای موجود در شهر کیاشهر به منظور حفاظت از تالاب بین‌المللی بوجاق معین شده و چالش‌های موجود به همراه مجموعه‌ای از راهکارها در سطح محلی و میانی نشان داده شود. برای روایی داده‌ها، از روش مثلث‌سازی (ترکیب روشها) استفاده شده است. نتایج: ظرفیت‌های اجتماعی لازمه برای حفاظت مشارکتی بوجاق در کیاشهر موجود است. تحلیل اهمیت و نفوذ دست‌اندرکاران با حضور همه آنها ضرورت دارد. مدیریت مشارکتی تالاب نیازمند تدوین یک طرح مدیریتی مشارکتی است.

بوجاق، تالاب، کیاشهر، بوم‌شناسی اجتماعی