مریم محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد
حمید صبوری خواه - کارشناسی ارشد
رضا ویسی - مدرس دانشگاه پیام نورگیلان
سجاد احمدی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری

شهرها به عنوان بستری که انسان ها در آن پرورش یافته و بسیاری از نیازهای خود را در آن برآورده می کنند به واسطه افزایش جمعیت، رونق شهرنشینی، گسترش فیزیکی و به طبع افزایش انواع تقاضا دچار مسائل و مشکلات زیادی شده اند، تداوم این وضعیت آینده زیست در پیرامون و حتی داخل محدوده های شهری را تحدید می کند. عوارض مزمن آلودگی هوا، نبود سرزندگی و آلودگی آب، خاک و آلودگی محیط زیست و... از جمله چالش‌های شهرهای کشورهای در حال توسعه در خصوص نظام اکولوژیکی آن‌هاست. بنابراین شناسایی ناپایداری‌های زیست محیطی ناشی از گسترش شهرها و راه‌های کاهش اثرات نامطلوب گسترش شهری در جهت رسیدن به توسعه پایدار شهری امری ضروری است. بر این اساس هدف از این تحقیق بررسی روند تغییرات کاربری اراضی ناشی از روند گسترش فیزیکی شهر رشت و تبیین اثرات زیست محیطی و اقتصادی و اجتماعی آن بر محیط طبیعی و انسانی پیرامون شهر رشت می‌باشد. نوع تحقیق در این پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج پیمایشی تحقیق نشان داد که طی دره 1370 تا 1392، حدود 3587 هکتار از اراضی کشاورزی حاشیه شهر، تغییر کاربری یافته و به زیر ساخت و سازهای شهری رفته است. همچنین یافته های حاصل از مقایسه دو نقشه شهر رشت در سال های 1370 با 1392 نشان داد که طی دوره مذکور تعداد 10 روستا به شهر ملحق شده است. همچنین مشخص شد که افزایش جمعیت باعث کاهش سرانه های شهری،، آلودگی شدید رودخانه های واقع در شهر و همچنین افزایش تولید زباله و فاضلاب شهری شده است. و در بخش یافته های پیمایشی تحقیق مشخص شد که تغییرات کاربری اراضی حاشیه شهر تأثیر زیادی بر وضع اقتصادی و اجتماعی کشاورزان حاشیه شهر داشته است.

گسترش فیزیکی، محیط زیست، اثرات اقتصادی- اجتماعی، شهر رشت