هادی سهرابی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران،
مقداد جورغلامی - استادیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران،

ماشین آلاتی که در بهره برداری جنگل به کار گرفته می شوند، بیشتر ماشین آلات سنگینی می باشند که به کارگیری آنها بدون تخریب و آسیب جدی به خاک ممکن نمی باشد. تعیین، تشخیص و کاهش اثرات بهره برداری بر رویشگاه، باید یک جزء اساسی از هر استراتژی برای رسیدن به مدیریت پایدار جنگل باشد. با توجه به اینکه تردد ماشین آلات چوبکشی روی مسیرهای چوبکشی انجام می گیرد و این مسیرها نیز هیچ گونه عملیات تثبیتی ندارند، حساس به تخریب و فرسایش هستند. نتیجه تخریب فیزیکی خاک مسیرهای چوبکشی، کوبیدگی، شیاری شدن مسیر، جابجایی خاک، تولید رواناب و رسوب است. بررسی های متعدد بازگو کننده بازیابی طولانی مدت خصوصیات فیزیکی خاک است که اهمیت تشخیص و ارائه راهکارهای کاهش اثرات منفی بهره برداری را بیان می کند. مطالب جمع آوری شده با استناد به بررسی های صورت گرفته در زمینه تخریب خاک ناشی از بهره برداری جنگل در کشور و خارج از کشور، به ارائه مشخصه های تخریب و فرسایش خاک و چگونگی تغییرهای این عامل ها در ترددهای مختلف، پرداخته و مکانیسم های متعدد جلوگیری و کاهش تخریب در عملیات بهره برداری را بیان می کند. با توجه به اینکه مجریان طرح های بهره-برداری در کشور توجه چندانی به امر تخریب خاک ندارند و خاک جنگل های بهره برداری شده کشور آسیب جدی دیده اند، امید است که این نوشته با بیان عوامل تخریب و ارائه راه کار، اهمیت حفاظت خاک را به جامعه جنگلبانی رسانده و فعالیت های اجرایی و اصلاحی اساسی صورت پذیرد.

جنگل‏های هیرکانی، بهره برداری جنگل، کوبیدگی خاک، شیاری شدن مسیر، جابجایی خاک