شهین ابراهیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشگاه کردستان، سنندج، ص.پ. ۶۵۴
شهرام کبودوندپور - استادیار گروه محیط زیست، دانشگاه کردستان، ص.پ. ۶۵۴
برزان بهرامی کمانگر - استادیار گروه شیلات، دانشگاه کردستان، ص.پ. ۶

مطالعه حاضر با هدف بررسی و مقایسه متغیر‌های ریختی و جمجمه­ای گونه جرد ایرانی در منطقه حفاظت شده بیجار استان کردستان با جمعیت­هایی از این گونه در استان‌های اصفهان و شیراز انجام شده است. برای این منظور، تعداد پنج نمونه جرد ایرانی از منطقه حفاظت شده بیجار صید به لحاظ صفات ریختی (طول سر وتنه، طول دم، اندازه گوش و اندازه پای عقب) و جمجمه‌ای (طول اکسی­پیتونازال، طول کندیل و بازال، پهنای زیگوماتیک، فاصله بین حدقه­ای، اندازه صندوق صماخ، طول ردیف دندان­های آسیای بالا و طول ردیف دندان‌های آسیای پایین ) با نمونه‌های صید شده در اصفهان و اندازه‌های ذکر شده در کتاب پستاندارن ایران تألیف دکتر اسمعیل اعتماد مورد مقایسه قرار گرفتند. تمام داده‌ها بر اساس طول سر و تنه نمونه‌های مربوطه استاندارد شده و به لحاظ نرمال بودن از طریق آزمون کولموگروف- سمیرونوف مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمون تجزیه واریانس یک ‌طرفه حاکی از وجود اختلاف معنی‌دار بین بین دو متغیر جمجمه­ای؛ طول صندوق صماخ و فاصله بین حدقه­ای میان نمونه‌های جمجمه‌ای سه منطقه مورد مطالعه بود. اما مقایسه میانگین‌های گروهی با استفاده از آزمون ال­اس­دی بیانگر اختلاف معنا‌داری در اندازه صندوق صماخ به طول سر و بدن در بین سه منطقه بود که می تواند ناشی از اقلیم خشک تر استان‌های اصفهان و شیراز نسبت به منطقه حفاظت شده بیجار باشد

ریخت سنجی، جرد ایرانی، منطقه حفاظت شده بیجار، اصفهان و شیراز